HERMENEUTYKA WYPOWIEDZI CREDO ADJECTUM UT INTELLIGAM JANIK P. Bankowa.pl

Hermeneutyka wypowiedzi

Credo adjectum, ut intelligam

Co właściwie znaczy rozumieć wypowiedź? Czy oznacza to znać warunki jej sensowności? Doświadczenie, do którego odsyła i z którego zdaje sprawę? Czy będąc w określonym momencie czasowo-sytuacyjnym, oznacza rozumieć horyzont możliwości: (i) jakie daje się rozpoznać, by wybrać to, co uważa się za lepsze przy chłodnej kalkulacji, bardziej korzystne ze względu na potrzeby czy na stawiane sobie cele? Bądź też, (ii) demaskując mechanizm dominacji, wyzwolić się z zależności? Jeśli tak, to wystarczyłby horyzont faktyczności, hermeneutyka, której podwaliny Martin Heidegger położył w Byciu i czasie. Obszar badania odsłania się jednak dopiero wówczas, gdy wiara w sens wypowiedzi okazuje się kłopotliwa.

Ze Wstępu

Wartością rozprawy jest ukazanie, jak problematyka wypowiedzi odzwierciedla się w filozoficznym dyskursie, używanej terminologii i jej zmianach od Descartes’a aż po, powiedzmy, Jana Patočkę z uwzględnieniem myśli klasycznej (zwłaszcza Retoryki Arystotelesa) i wyostrza samo pytanie o człowieka (kim jest człowiek?). Autor zatacza trzy kręgi, odpowiadające trzem częściom rozprawy, w których powoli, poprzez nawroty i ubogacające powtórzenia, zbliża się ku konkluzji, że „czucie” jest kluczem otwierającym świat ludzkiego życia. Na granicy tego świata umieszcza szeroko rozumianą „wypowiedź”, której nie pozwala – jak sądzi – dobrze zrozumieć ani logika nauk skupionych na rzeczach, ani hermeneutyka bazująca na języku, lecz dopiero doświadczenie uprzednie względem języka – „żywa cielesność”, wyrażająca się zakorzenionym w pragnieniu zainteresowaniem, totalnością odniesień do tzw. świata naturalnego oraz mierzącymi „tętno życia” uczuciami. W świetle tak pojętej wypowiedzi prawda o człowieku przedstawia się jako całość doświadczenia wzrastania i stawania się człowiekiem.

Ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek

Piotr Janik SJ – jezuita, adiunkt badawczy w Instytucie Filozofii Akademii Ignatianum w Krakowie, absolwent Politechniki Wrocławskiej (Computer Science), The San Luigi Theology College w Neapolu i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Doktorat z filozofii obronił w Ignatianum na podstawie rozprawy Koncepcja przekonania w ujęciu semiotyczno-pragmatycznym. Charles S. Peirce (1839–1914). Członek Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego (PTFen.org.pl) oraz „The Stein Circle”. The International Association for the Study of the Philosophy of Edith Stein (IASPES). Obszar badawczy: semiotyka triadyczna (stoicka, Peirce’owska), filozofia języka w tradycji kontynentalnej: fenomenologia, hermeneutyka, logika i dyskurs, filozofia humanistyki, ontologia hermeneutyczna, antropologia, informatyka i cybernetyka.

WSTĘP 15

CZĘŚĆ I ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

1. PROBLEM DOŚWIADCZENIA NAUKOWEGO 21
1.1. Doświadczenie obiektywne 22
1.2. Dziedzina subiektywno-transcendentalna 25
1.3. Doświadczenie a rozumienie sensu przeżyć 28
1.4. Doświadczenie drugiego człowieka 32

2. LOGIKA SERCA 39
2.1. Emocje i wartości 39
2.2. Problem Schelerowskiej analizy emocji 43
2.3. Steinowska krytyka „uczuć intencjonalnych” 45
2.4. Heidegger przeciw „myśleniu według wartości” 49
2.5. Merleau-Ponty’ego koncepcja mowy ciała 52

3. ZARYS FENOMENOLOGII UCZUĆ 57
3.1. Między fizycznością a psychicznością 57
3.2. Intencjonalność jako funkcja 61
3.3. Problem wartości 62
3.4. Współczucie, czyli sympatia 64

4. FENOMENALIZACJA OSOBOWOŚCI 69
4.1. Żywa cielesność i życie 69
4.2. „Me-mocje”? 72
4.3. W stronę ontologii osoby 74
4.4. Emocje, osobowość i wspólnota życia 77

CZĘŚĆ II ELEMENTY HERMENEUTYKI

5. CZUCIE JAKO KLUCZ HERMENEUTYCZNY 85
5.1. Życie „bezinteresowne” a „fałszywe” uczucia 86
5.2. Sensowność, otwartość, problematyczność 90
5.3. O rozumności „animal rationale” 94
5.4. Fenomenalność otwartości 97

6. SENS TOŻSAMOŚCI I AFEKTYWNOŚĆ 103
6.1. Osobista tożsamość i „prawdziwe” uczucia 103
6.2. „Być dotkniętym” autentycznością 107
6.3. Sens, kryzys i dziejowość 109
6.4. Afektywność i Sokratejski leitmotiv 112

7. FENOMENALIZACJA WYPOWIEDZI 119
7.1. Wypowiedź i niewypowiedziane 119
7.2. Myśl i rozumienie 123
7.3. Refleksja, samorozumienie i rozumienie rzeczy 127
7.4. Afektywność a cielesność 130
7.5. Myślenie, życie, mowa 135

CZĘŚĆ III HORYZONTY ŻYCIA

8. ZAAKCEPTOWAĆ PROBLEMATYCZNOŚĆ 145
8.1. Sens istnienia 146
8.2. Natura umysłu 149
8.3. Odpowiedzialność a troska 154
8.4. Wypowiedź a „żywa komunikacja” 159

9. FENOMEN ROZUMIENIA 165
9.1. Wypowiedź i afektywność 167
9.2. Odczucie sensu, pojęcie sensu, przeżycie sensu 172
9.3. Wypowiedź, tożsamość a egzystencja 176
9.4. Rozumieć człowieka w świetle wypowiedzi 180

10. SENS I WAŻNOŚĆ WYPOWIEDZI 185
10.1. Dialektyka i czas 186
10.2. Czytelność i funkcja 190
10.3. Interpretacja czy rozumienie 193
10.4. Medium nie jest bez znaczenia 197

11. CREDO ADJECTUM, UT INTELLIGAM 203
11.1. Wypowiedź, czyli medium 204
11.2. Konwersacja 209
11.3. Język – iluzoryczna gra? 213

ZAKOŃCZENIE 219
BIBLIOGRAFIA 223
INDEKS OSÓB 227
SUMMARY 231

232 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa twarda

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.