English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Natura spółki akcyjnej jako delimitacja zasady swobody umów w prawie polskim i amerykańskim

Na gruncie obowiązujących przepisów należy zdecydowanie odrzucić pogląd, iż prawo o spółce akcyjnej jest domeną przepisów bezwzględnie obowiązujących, w rezultacie czego zasadą jest brak swobody umów. Wszelka wykładnia przepisów k.s.h. powinna się odbywać przez pryzmat naczelnej zasady swobody umów.

Monografia odrzuca model spółki akcyjnej jako imperatywnego wzorca. Delimitacja zakresu swobody umów może jednakże odbywać się w różnoraki sposób. Po pierwsze, dotyczy to wpływu przyjęcia rozwiązań prawnych ius cogens w zakresie obowiązków członków zarządu i rady nadzorczej na zakres autonomii stron co do kształtowania wzajemnych kompetencji członków zarządu, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. Zasadniczo akcjonariusze powinni sami zadbać o własne interesy w statucie spółki akcyjnej bądź właściwie szacując cenę nabywanych akcji. Prawo nie powinno ich wyręczać, z zastrzeżeniem wyjątków, gdy mechanizmy rynkowe zawodzą, są nieadekwatne, lub wynikających z natury rzeczy (istoty stosunku spółki akcyjnej). Zasada braku osobistej odpowiedzialności akcjonariuszy powinna być postrzegana jako przywilej związany z wyodrębnieniem majątku spółki od majątku akcjonariuszy.

Bezwzględny charakter tej zasady związany jest więc z instytucją kapitału zakładowego, który stwarza prawny mechanizm (fikcję prawną) umożliwiającą zaspokojenie się wierzycieli spółki akcyjnej na majątku spółki z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi akcjonariuszy. Wyrażona w k.s.h. zasada rozdziału kompetencji menedżerskich i właścicielskich kłóci się z doktrynalnym przyporządkowaniem poszczególnych decyzji z zakresu prowadzenia spraw spółki na rzecz poszczególnych organów. Zasada rozdziału kompetencji menedżerskich i właścicielskich nie oznacza też konieczności ograniczenia autonomii organizacyjnej członków rady nadzorczej i zarządu.

Przedmowa
Wykaz skrótów
Literatura
Wprowadzenie

Część A. Natura spółki akcyjnej jako delimitacja zasady swobody umów w polskim prawie - zagadnienia konstrukcyjne

Rozdział I. Teoria spółki handlowej
1.1. Teoria instytucji
1.2. Interes spółki kapitałowej
1.3. Teoria majątku celowego oraz teoria strukturalna
1.4. Teoria umowna

Rozdział II. Geneza spółki akcyjnej na tle regulacji innych spółek handlowych

Rozdział III. Pojęcie natury spółki akcyjnej
3.1. Natura (właściwość) stosunku zobowiązaniowego
3.2. Natura spółki akcyjnej w węższym i szerszym znaczeniu
3.3. Istotne cechy spółki akcyjnej
3.4. Natura spółki akcyjnej jako sens (istota) nawiązania stosunku prawnego

Rozdział IV. Koncepcja nadużycia formy spółki akcyjnej
4.1. Pojęcie
4.2. Koncepcja nadużycia formy spółki a inne środki ochrony wierzycieli spółki akcyjnej
4.3. Nadużycie formy spółki w stosunkach dominacji i zależności

Rozdział V. Konstrukcja swobody umów w prawie o spółce akcyjnej 
5.1. Pojęcie i istota swobody umów w polskim prawie zobowiązań (art. 353 KC)
5.2. Stosunek spółki akcyjnej jako "splot umów"
5.3. Autonomia woli stron w kształtowaniu treści statutu spółki akcyjnej
5.3.1. Uwagi wstępne - zasada "surowości" statutu
5.3.2. Kryterium delimitacji wynikające z art. 304 § 3 KSH
5.3.3. Kryterium delimitacji wynikające z art. 304 § 4 KSH
5.4. Swoboda umów na etapie funkcjonowania spółki akcyjnej

Część B. Natura spółki akcyjnej jako delimitacja zasady swobody umów w ujęciu ekonomicznej analizy w prawie amerykańskim

Rozdział VI. Zasada wyodrębnienia organów zarządzających odpowiedzialnych przed akcjonariuszami w ujęciu ekonomicznej analizy prawa
6.1. Monistyczny a dualistyczny system zarządzania spółką akcyjną
6.2. Natura spółki akcyjnej w świetle teorii kosztów powierniczych (agency costs)
6.3. Prawnoekonomiczne argumenty na tle istoty spółki akcyjnej przemawiające na rzecz zasady swobody umów
6.3.1. Ujęcie spółki akcyjnej jako nexus of contracts
6.3.2. Umowne mechanizmy kontroli kosztów powierniczych (agency costs)
6.3.3. Teoria efektywnych rynków kapitałowych (efficient market hypothesis)
6.3.4. Wnioski dotyczące stopnia efektywności polskiego rynku giełdowego
6.4. Prawnoekonomiczne argumenty na tle istoty spółki akcyjnej przemawiające za potrzebą delimitacji zasady swobody umów
6.4.1. Geneza ius cogens w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej..
6.4.2. Zjawisko pasywnego akcjonariatu
6.4.3. Zalety reguł bezwzględnie obowiązujących
6.4.4. Nieefektywność rozwiązań umownych z uwagi na możliwość dokonywania zmian w statucie spółki akcyjnej
6.4.5. Mechanizm kwalifikowanej większości głosów dla dokonywania zmian w statucie spółki akcyjnej
6.4.6. Oportunistyczne zachowania członków rady dyrektorów a mechanizmy rynkowe
6.4.7. Wnioski dla polskiego prawa o spółce akcyjnej

Rozdział VII. Ochrona wierzycieli jako konsekwencja wyodrębnienia majątku spółki akcyjnej
7.1. Teoria wyodrębnienia majątku (partitioning assets)
7.1.1. Podstawowe założenia
7.1.2. Uwagi prawnoporównawcze na tle amerykańskiej spółki partnership oraz spółki jawnej i cywilnej w prawie polskim
7.1.3. Uwagi prawnoporównawcze na tle innych prawnorzeczowych mechanizmów ochrony substratu majątkowego przedsięwzięcia
7.1.4. Uwagi prawnoporównawcze na tle mechanizmu sekurytyzacji
7.1.5. Wnioski dla polskiego prawa o spółce akcyjnej
7.2. Ochrona wierzycieli spółki a kryzys finansowy lat 2007-2010
7.2.1. Uwagi wstępne
7.2.2. Źródła kryzysu finansowego
7.2.3. Krytyka i obrona teorii efektywnych rynków kapitałowych
7.2.4. Nowa Umowa Kapitałowa

Część C. Natura spółki akcyjnej jako delimitacja zasady swobody umów w relacjach pomiędzy akcjonariuszami a członkami zarządu i rady nadzorczej (rady dyrektorów) w prawie polskim i amerykańskim

Rozdział VIII. Mechanizmy bezpośredniej kontroli działań członków zarządu i rady nadzorczej (rady dyrektorów)
8.1. Uwagi wstępne
8.2. Powoływanie i odwoływanie członków zarządu i rady nadzorczej (rady dyrektorów)
8.2.1. Funkcja
8.2.2. Regulacja prawa do powoływania i odwoływania menedżerów spółki w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej
8.2.3. Dopuszczalność wprowadzania instrumentów stabilizacji funkcji członka zarządu i rady nadzorczej względem akcjonariuszy w zakresie prawa do powoływania i odwoływania - analiza przepisów KSH
8.2.4. Specyfika ochrony akcjonariuszy mniejszościowych
8.2.5. Mechanizm wyboru członków rady nadzorczej spółki akcyjnej w trybie głosowania oddzielnymi grupami akcjonariuszy w prawie polskim i amerykańskim (cumulative voting)
8.3. Zastrzeganie określonych decyzji na rzecz akcjonariuszy
8.3.1. Względnie wiążący charakter zasady podziału kompetencji w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej
8.3.2. Zasada domniemania kompetencji zarządu w zakresie prowadzenia spraw spółki akcyjnej w europejskim prawie kontynentalnym - wzmianka
8.3.3. Zasada podziału kompetencji w polskim prawie o spółce akcyjnej
8.3.4. Dopuszczalność uzależnienia zmiany statutu od zgody rady nadzorczej lub zarządu spółki akcyjnej - analiza przepisów KSH
8.3.5. Ocena dopuszczalności konstrukcji "słabego" zarządu
8.3.6. Ocena dopuszczalności konstrukcji "silnej" rady nadzorczej lub zarządu
8.3.7. Zakres autonomii organizacyjnej zarządu i rady nadzorczej (regulaminy zarządu i rady nadzorczej)
8.4. Udział niezależnych "ekspertów" w procesie podejmowania decyzji przez spółkę akcyjną
8.4.1. Niezależni członkowie rady dyrektorów oraz wyspecjalizowane komitety w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej
8.4.2. Wyspecjalizowane komitety rady nadzorczej w prawie niemieckim - wzmianka
8.4.3. Podstawy prawne tworzenia komitetów w prawie polskim
8.4.4. Uwagi na tle wyjątków od zasady kolegialności (art. 390 § 1KSH)
8.4.5. Uwagi na tle zasad odpowiedzialności cywilnoprawnej członków komitetów (art. 483 § 1-2 KSH oraz art. 4a ust. l-2RachU)

Rozdział IX. Mechanizmy kształtujące treść stosunku prawnego łączącego członków zarządu i rady nadzorczej z akcjonariuszami oraz spółką
9.1. Charakter prawny i istota stosunku łączącego członków zarządu i rady nadzorczej z akcjonariuszami oraz spółką
9.2. Obowiązki członków zarządu i rady nadzorczej (rady dyrektorów) spółki akcyjnej
9.2.1, Standard duty ofloyalty członków rady dyrektorów w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej
9.2.2. Obowiązek lojalności członków zarządu i rady nadzorczej w polskim prawie o spółce akcyjnej
9.3. Obowiązki członków zarządu i rady nadzorczej spółki akcyjnej w obliczu oferty wrogiego przejęcia
9.3.1. Uwagi wstępne
9.3.2. Oferta przejęcia w świetle amerykańskiej doktryny prawa o spółce akcyjnej
9.3.3. Obowiązki członków zarządu w świetle postanowień Trzynastej Dyrektywy z zakresu prawa spółek
9 3.3.1. Zasada neutralności zarządu
9 3 3 2. Zasada przełamania (zneutralizowania)
9.3.3.3. Ustalenia opcyjne
9.3.3.4. Implementacja postanowień Trzynastej Dyrektywy z zakresu prawa spółek w polskim prawie
9.3.4. Regulacja oferty przejęcia w prawie niemieckim - wzmianka
9.3.5. Wykładnia postanowień Trzynastej Dyrektywy z zakresu prawa spółek w świetle zasady swobody umów
9.3.6. Dopuszczalność reaktywnych środków obronnych w obliczu oferty wrogiego przejęcia

Część D. Natura spółki akcyjnej jako delimitacja zasady swobody umów w relacjach pomiędzy akcjonariuszami w prawie polskim i amerykańskim

Rozdział X. Związanie uprawnień akcjonariusza z akcjami (zasada proporcjonalności praw i wkładów)
10.1. Zasada proporcjonalności praw i wkładów w polskim prawie o spółce akcyjnej
10.2. Dopuszczalny zakres uprzywilejowania akcji w amerykańskim prawie o spółce akcyjnej
10.3. Ocena dopuszczalności notowania akcji o zróżnicowanych uprawnieniach spółki publicznej

Rozdział XI. Zasada rządów większości z poszanowaniem praw mniejszości
11.1. Zasada rządów większości z poszanowaniem praw mniejszości jako pochodna zasady proporcjonalności praw i wkładów
11.2. Zasada rządów większości w ujęciu charakterystycznym dla stosunków zobowiązaniowych
11.3.Obowiązek lojalności akcjonariusza większościowego względem mniejszości
11.3.1. Przejawy obowiązku lojalności w przepisach KSH
11.3.2. Regulacja obowiązku lojalności akcjonariusza sprawującego faktyczną kontrolę nad spółką względem pozostałych akcjonariuszy w prawie amerykańskim
11.3.3. Nadużycie pozycji akcjonariusza większościowego w prawie francuskim - wzmianka
11.3.4. Ocena dopuszczalności przymusowego wykupu akcji w Przypadkach nieuregulowanych w KSH

Rozdział XII. Dopuszczalność zawierania porozumień (umów) akcjonariuszy
12.1. Umowy akcjonariuszy (shareholder‘s agreements) jako "twór" zagranicznej praktyki obrotu
12.2. Dopuszczalność zawierania umów akcjonariuszy (shareholders‘ agreements) w prawie amerykańskim
12.3. Dopuszczalność zawierania porozumień (umów) akcjonariuszy w prawie polskim
12.3.1. Pojęcie i funkcja
12.3.2. Zakres podmiotowy i skuteczność względem spółki akcyjnej
12.3.3. Charakter prawny
12.3.4. Relacja porozumień (umów) akcjonariuszy do statutu spółki akcyjnej i przepisów KSH
12.3.5. Natura spółki akcyjnej jako kryterium delimitujące wolę stron przy kształtowaniu postanowień porozumień akcjonariuszy w świetle poglądów doktryny
12.3.6. Właściwość (natura) stosunku zobowiązaniowego jako kryterium delimitujące wolę stron przy zawieraniu umów akcjonariuszy w świetle poglądów doktryny
12.3.7. Wnioski z natury spółki akcyjnej dla oceny dopuszczalności zawierania umów akcjonariuszy - umowa akcjonariuszy jako część złożonego stosunku prawnego spółki akcyjnej

Zakończenie

Indeks rzeczowy

518 stron, oprawa miękka