English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Niewypłacalność spółki z o.o.

Odpowiedzialność członków zarządu wobec jej wierzycieli

Niewypłacalność spółki z o.o. prowadzi do wielu skutków prawnych i praktycznych. Jednym z najważniejszych spośród nich, o czym świadczy kilkaset orzeczeń Sądu Najwyższego wydanych na tym tle, jest odpowiedzialność ponoszona wówczas przez członków zarządu spółki wobec jej wierzycieli.

Celem pracy jest gruntowna i wszechstronna analiza tego zagadnienia, ukazująca je zarówno przez pryzmat wielopłaszczyznowej wykładni przepisów, jak i tła prawnoporównawczego, a także praktyki stosowania prawa.

Książka identyfikuje podstawy odpowiedzialności i roszczeń, z jakimi mogą wystąpić wierzyciele, przesłanki niezbędne do udowodnienia, czynniki wpływające na wysokość dochodzonych roszczeń, a także krąg osób ponoszących tę odpowiedzialność. Omówiono w niej wszystkie kontrowersje na tym tle, jakie dotychczas ujawniły się w praktyce, oraz orzecznictwo, a także wiele zagadnień budzących wątpliwości, które wkrótce również mogą doprowadzić do sporów sądowych. Ponadto wskazano podstawowe zasady odpowiedzialności ponoszonej przez członków zarządu spółek z o.o. w razie niewypłacalności tych spółek w prawie niemieckim, francuskim, angielskim i amerykańskim, co ma szczególne znaczenie w związku z intensyfikacją międzynarodowego obrotu handlowego i operowania przez spółki w różnych krajach.

Niniejsza publikacja to najobszerniejsze i najdokładniejsze oraz jedyne aktualne studium trudnego problemu prawnego odpowiedzialności członków zarządu spółek z o.o. wobec wierzycieli tych spółek na wypadek ich niewypłacalności.

Może służyć nieocenioną pomocą wszystkim praktykom – zwłaszcza adwokatom i radcom prawnym – prowadzącym tego rodzaju sprawy, czy to w imieniu wierzycieli spółek z o.o., czy też członków ich zarządu, pozwalając na wzbogacenie stosowanej przez nich argumentacji oraz dokładne zrozumienie zasad działania analizowanej w niej instytucji prawnej. Stanowi również fundamentalne opracowanie teoretyczne kwestii odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli, dzięki czemu może być inspiracją dla badaczy prawa handlowego, jak również ustawodawcy.

Dr Konrad Osajda – specjalista z zakresu prawa handlowego oraz cywilnego, pracownik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, co pozwoliło mu wykorzystać przy przygotowywaniu opracowania zarówno instrumentarium dogmatyczne (naukowe), jak i pełną znajomość orzecznictwa. Praca to owoc jego wieloletnich badań i rezultat gruntownych przemyśleń co do wyrażanych poglądów i formułowanych argumentów. Autor wielu monografii, artykułów oraz komentarzy.

Wykaz skrótów
Przedmowa
Wprowadzenie

ROZDZIAŁ 1. Spółka z o.o. w systemie prawa polskiego i odpowiedzialność prawna za jej zobowiązania

ROZDZIAŁ 2. Odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki z o.o. - zarys problemu
1. Źródła zobowiązań spółki z o.o.
2. Odpowiedzialność właś ciwa i odpowiedzialność dodatkowa za zobowiązania spółki z o.o.
3. Dynamika odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o.: zmiana zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. w perspektywie "życia" spółki
3.1. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w organizacji
3.2. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w toku jej funkcjonowania
3.3. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w likwidacji
3.4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w upadłości
4. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3. Wpływ niewypłacalności spółki z o.o. na odpowiedzialność za jej zobowiązania
1. Pojęcie niewypłacalności spółki z o.o. i obowiązki członków jej zarządu na wypadek niewypłacalności
1.1. Pojęcie niewypłacalności spółki z o.o., jego geneza i przesłanki niewypłacalności
1.2. Obowiązki członków zarządu spółki kapitałowej na wypadek niewypłacalności
1.3. Odpowiedzialność za zobowiązania niewypłacalnej spółki z o.o. a odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w upadłości
2. Funkcja (cel) odpowiedzialności dodatkowej wobec wierzycieli spółki z o.o. w razie jej niewypłacalności
3. Zakres podmiotowy odpowiedzialności dodatkowej za zobowiązania spółki  z o.o. w razie powstania stanu niewypłacalności spółki
3.1. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. (art. 21 p.u.n., art. 299 k.s.h. i art. 129 p.u.n.)
3.2. Odpowiedzialność wspólników spółki z o.o. - aplikacja koncepcji piercing the corporate veil w razie niewypłacalności spółki z o.o.
4. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 4. Podstawy prawne (i ich wzajemna relacja) odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
1. Odpowiedzialność członków zarządu wobec wierzycieli spółki z o.o. na zasadach ogólnych prawa cywilnego
1.1. Brak odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. za jej zobowiązania (zasada)
1.2. Artykuł 299 § 3 k.s.h. oraz art. 300 k.s.h. i ich znaczenie
1.3. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. względem jej wierzycieli za czyn własny członków zarządu (art. 415 i n. k.c.) i jej zakres
2. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki na szczególnych podstawach
3. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie upadłości spółki na podstawie art. 129 p.u.n.
4. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki na podstawie art. 299 k.s.h.
4.1. Geneza art. 299 k.s.h. - art. 298 k.h.
4.2. Przedmiot odpowiedzialności z art. 299 k.s.h.
4.3. Cechy odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. z art. 299 k.s.h.
4.3.1. Cechy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. niezależne od charakteru tej odpowiedzialności
4.3.1.1. Odpowiedzialność osobista
4.3.1.2. Odpowiedzialność indywidualna
4.3.1.3. Odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. a następstwo prawne
4.3.1.4. Odpowiedzialność subsydiarna
4.3.1.5. Odpowiedzialność solidarna
4.3.1.6. Odpowiedzialność spółki z o.o. a odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. (odpowiedzialność
in solidum?)
4.3.1.7. Odpowiedzialność nieakcesoryjna
4.3.1.8. Podsumowanie
4.3.2. Cechy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. zależne od charakteru tej odpowiedzialności
4.3.2.1. Cechy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o przy założeniu odszkodowawczego charakteru tej odpowiedzialności
4.3.2.2. Cechy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. przy założeniu gwarancyjnego charakteru tej odpowiedzialności
4.4. Charakter odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. z art. 299 k.s.h.
4.4.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu
4.4.2. Odpowiedzialność gwarancyjna członków zarządu
4.4.3. Kumulatywne przystąpienie członków zarządu do długu spółki
4.4.4. Odpowiedzialność sprzężona gwarancyjno-odszkodowawcza
4.4.5. Podsumowanie
5. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za szkodę wyrządzoną wierzycielom spółki przez niezgłoszenie w terminie wniosku o ogłoszenie jej upadłości ponoszona na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
5.1. Geneza art. 21 p.u.n.
5.2. Przedmiot odpowiedzialności ponoszonej na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
5.3. Cechy odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. z art. 21 ust. 3 p.u.n.
5.4. Charakter odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. uregulowanej w art. 21 ust. 3 p.u.n.
6. Podsumowanie - odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. a ich odpowiedzialność z art. 21 ust. 3 p.u.n.

ROZDZIAŁ 5. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
1. Pojęcie zakresu przedmiotowego odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności członków zarządu z art. 299 k.s.h.
2.1. Ujęcie przedmiotowe (rodzaj zobowiązań spółki)
2.2. Ujęcie temporalne (czas powstania i wymagalności zobowiązań spółki)
2.3. Okoliczności wpływające na zakres odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki
2.3.1. Spóźnione zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
2.3.2. Zaspokojenie wierzycieli spółki po wydaniu przeciwko spółce tytułu egzekucyjnego
2.3.3. Przedawnienie zobowiązań spółki
2.3.4. Przedawnienie zobowiązania członka zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzyciela wynikającego z art. 299 k.s.h.
2.3.5. Potrącenie wierzytelności spółki z jej długiem
2.3.6. Opóźnienie spółki ze spełnieniem świadczenia
2.3.6.1. Zmiana wartości świadczenia należnego od spółki
2.3.6.2. Odsetki od pieniężnego zobowiązania spółki
2.3.6.3. Odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez członka zarządu spółki
2.3.6.4. Koszty postępowania o zasądzenie z powództwa wierzyciela przeciwko spółce z o.o. oraz koszty poniesione w związku
z egzekucją prowadzoną z majątku spółki
2.3.7. Podsumowanie
3. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.1. Sposób ustalenia wysokości szkody, za którą odpowiadają członkowie zarządu w związku z niezłożeniem w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
3.2. Okoliczności wpływające na zakres przedmiotowy odpowiedzialności członków zarządu za szkodę wyrządzoną niezłożeniem w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki
3.2.1. Spóźnione zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki
3.2.2. Zaspokojenie wierzycieli spółki
3.2.3. Przedawnienie roszczenia wierzyciela spółki wobec spółki
3.2.4. Przedawnienie roszczenia z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.2.5. Możliwość potrącenia długu spółki z długiem wierzyciela wobec spółki
3.2.6. Opóźnienie spółki w wykonaniu zobowiązania
3.2.6.1. Zmiana wartości należnego od spółki świadczenia wskutek upływu czasu
3.2.6.2. Odsetki wynikające z opóźnienia w spełnieniu świadczenia
3.2.6.3. Koszty poniesione przez wierzyciela w postępowaniu przeciwko spółce i przy prowadzeniu egzekucji z majątku
spółki
3.2.7. Podsumowanie
4. Relacja zakresów przedmiotowych odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. ponoszonej na podstawie art. 299 k.s.h. oraz art. 21 p.u.n.

ROZDZIAŁ 6. Zakres podmiotowy odpowiedzialności członków zarządu wobec wierzycieli spółki z o.o. w razie jej niewypłacalności
1. Pojęcie zakresu podmiotowego odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
2. Członek zarządu spółki z o.o. jako podmiot ponoszący odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki na podstawie art. 299 k.s.h.
2.1. Powołanie do pełnienia funkcji członka zarządu spółki z o.o. (i konsekwencje wadliwego powołania) a odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.
2.2. Wpis do rejestru sądowego w charakterze członka zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.
2.3. Czas pełnienia funkcji członka zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.
2.3.1. Odpowiedzialność aktualnych członków zarządu spółki z o.o.
2.3.2. Odpowiedzialność przyszłych członków zarządu spółki z o.o.
2.3.3. Odpowiedzialność byłych członków zarządu spółki z o.o.
2.3.4. Podsumowanie
2.4. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. a inne stosunki prawne łączące go ze spółką
2.4.1. Wspólnik spółki z o.o. członkiem jej zarządu
2.4.2. Pracownik spółki z o.o. członkiem jej zarządu
2.4.3. Wierzyciel spółki z o.o. członkiem jej zarządu
2.4.4. Członek rady nadzorczej członkiem zarządu spółki z o.o.
2.4.5. Podsumowanie
2.5. Okoliczności dotyczące członka zarządu spółki z o.o. mogące wpłynąć na ponoszenie przez niego odpowiedzialności z art. 299 k.s.h.
2.5.1. Choroba członka zarządu
2.5.2. Urlop członka zarządu
2.5.3. Przebywanie członka zarządu w więzieniu (areszcie)
2.5.4. Podział pracy między członków zarządu
2.5.5. Podsumowanie
2.6. Członek zarządu spółki z o.o. niebędący polskim obywatelem i mający miejsce zamieszkania poza granicami Polski
2.7. Podsumowanie
3. Członek zarządu spółki z o.o. jako podmiot ponoszący odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.1. Powołanie do pełnienia funkcji członka zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.2. Wpis do rejestru sądowego w charakterze członka zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.3. Czas pełnienia funkcji członka zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.3.1. Odpowiedzialność aktualnych członków zarządu spółki z o.o.
3.3.2. Odpowiedzialność przyszłych członków zarządu spółki z o.o.
3.3.3. Odpowiedzialność byłych członków zarządu spółki z o.o.
3.3.4. Podsumowanie
3.4. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. z art. 21 ust. 3 p.u.n. a inne stosunki prawne łączące go ze spółką
3.4.1. Wspólnik spółki z o.o. członkiem jej zarządu
3.4.2. Pracownik spółki z o.o. członkiem jej zarządu
3.4.3. Wierzyciel spółki z o.o. członkiem jej zarządu
3.4.4. Członek rady nadzorczej spółki z o.o. członkiem jej zarządu
3.4.5. Podsumowanie
3.5. Okoliczności dotyczące członka zarządu spółki z o.o. mogące wpłynąć na ponoszenie przez niego odpowiedzialności z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3.5.1. Choroba członka zarządu
3.5.2. Urlop członka zarządu
3.5.3. Przebywanie członka zarządu w więzieniu (areszcie)
3.5.4. Podział pracy między członków zarządu
3.5.5. Podsumowanie
3.6. Członek zarządu spółki z o.o. niebędący polskim obywatelem i mający miejsce zamieszkania poza granicami Polski
3.7. Podsumowanie
4. Osoby niebędące członkami zarządu spółki z o.o. a odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. i art. 21 ust. 3 p.u.n.
4.1. Odpowiedzialność likwidatorów spółki z o.o.
4.2. Odpowiedzialność zastępców członków zarządu spółki z o.o.
4.3. Odpowiedzialność następców prawnych członków zarządu spółki z o.o.
4.4. Odpowiedzialność małżonków członków zarządu spółki z o.o.
4.5. Odpowiedzialność faktycznych członków zarządu (gerant de fait, shadow directors)
4.6. Odpowiedzialność prokurentów i pełnomocników spółki z o.o.
4.7. Odpowiedzialność kuratora spółki z o.o.
4.8. Podsumowanie
5. Konsekwencje wielości podmiotów ponoszących odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. oraz art. 21 ust. 3 p.u.n.
6. Podmioty, względem których ponoszona jest przez członków zarządu spółki  z o.o. odpowiedzialność na wypadek niewypłacalności spółki
6.1. Podmioty uprawnione do wystąpienia z roszczeniem z art. 299 k.s.h.
6.2. Podmioty uprawnione do wystąpienia z roszczeniem z art. 21 ust. 3 p.u.n.
7. Relacja zakresu podmiotowego odpowiedzialności wobec wierzycieli spółki  z o.o. na wypadek niewypłacalności spółki: art. 299 k.s.h. a art. 21 ust. 3 p.u.n.
8. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 7. Przesłanki odpowiedzialności oraz przesłanki egzoneracyjne przy odpowiedzialności członków zarządu wobec wierzycieli spółki z o.o. w razie jej niewypłacalności
1. Przesłanki ponoszenia odpowiedzialności a przesłanki zwalniające z ponoszenia odpowiedzialności (przesłanki egzoneracyjne) oraz przesłanki wyłączające winę (przesłanki ekskulpacyjne)
2. Rodzaje przesłanek ponoszenia odpowiedzialności - przesłanki podmiotowe i przedmiotowe
3. Przesłanki ponoszenia odpowiedzialności przez członków zarządu wynikające z art. 299 k.s.h.
3.1. Istnienie niezaspokojonych zobowiązań spółki z o.o.
3.2. Bezskuteczność egzekucji zobowiązań spółki z o.o.
3.2.1. Dynamiczny charakter stanu bezskuteczności egzekucji z majątku spółki
3.2.2. Subiektywny charakter stanu bezskuteczności egzekucji z majątku spółki
3.2.3. Zakres bezskuteczności egzekucji z majątku spółki z o.o.
3.2.4. Dowodzenie bezskuteczności egzekucji z majątku spółki z o.o. w postępowaniu z art. 299 k.s.h.
3.2.5. Bezskuteczność egzekucji a działanie wierzyciela spółki
3.2.6. Bezskuteczność egzekucji a bezskuteczność licytacji
3.3. Ciężar dowodu w zakresie przesłanek odpowiedzialności z art. 299 k.s.h.
3.4. Podsumowanie
4. Przesłanki egzoneracyjne wynikające z art. 299 § 2 k.s.h.
4.1. Konstrukcja przesłanek egzoneracyjnych w art. 299 § 2 k.s.h.
4.2. Brak obowiązku zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości niewypłacalnej spółki z o.o.
4.3. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. we właściwym czasie
4.3.1. Wykładnia przesłanki wszczęcia postępowania układowego na tle aktualnego Prawa upadłościowego i naprawczego
4.3.2. Zgłoszenie wadliwego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki
4.3.3. Konsekwencje cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.3.4. Wpływ wspólników na decyzję członka zarządu spółki z o.o. co do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki
4.3.5. Skutki zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez kogo innego niż pozwany członek zarządu spółki z o.o.
4.3.6. Wykładnia pojęcia "właściwy czas" do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie  upadłości spółki z o.o.
4.3.7. Podsumowanie
4.4. Niezawinione niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. we właściwym czasie
4.4.1. Brak obowiązku zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.4.2. Choroba członka zarządu spółki z o.o. a brak winy w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.4.3. Usprawiedliwiona nieobecność członka zarządu spółki z o.o. a brak winy w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.4.4. Podział zadań między członków zarządu (organizacja pracy zarządu) a brak winy w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.4.5. Celowe wprowadzenie w błąd członka zarządu co do stanu majątku spółki a brak winy w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.4.6. Bussiness judgment rule a wina członka zarządu za niezgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
4.5. Niewyrządzenie szkody wierzycielom spółki z o.o. przez niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. we właściwym czasie
4.6. Ciężar dowodu w zakresie przesłanek egzoneracyjnych z art. 299 § 2 k.s.h.
4.7. Podsumowanie
5. Przesłanki odpowiedzialności członków zarządu z art. 21 ust. 3 p.u.n.
5.1. Niezgłoszenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
5.2. Szkoda wierzycieli niewypłacalnej spółki z o.o.
5.3. Związek przyczynowy między niezłożeniem w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. a szkodą poniesioną przez wierzycieli
6. Przesłanki zwalniające z ponoszenia odpowiedzialności członków zarządu na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
6.1. Kwestia przesłanki winy w niezłożeniu w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
6.2. Kwestia przesłanek egzoneracyjnych przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (wyłączna wina poszkodowanego, wyłączna wina osoby trzeciej, siła wyższa) i wpływ ich wystąpienia na ponoszenie odpowiedzialności przez członków zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
6.3. Konkluzje
7. Podsumowanie
7.1. Przesłanki odpowiedzialności członków zarządu z art. 299 k.s.h. i art. 21 ust. 3 p.u.n. - podobieństwa i różnice
7.2. Przesłanki zwalniające z ponoszenia odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. i art. 21 ust. 3 p.u.n. - podobieństwa i różnice
7.3. Konstrukcja przesłanek odpowiedzialności oraz przesłanek egzoneracyjnych a surowość reżimów odpowiedzialności członków zarządu z art. 299 k.s.h. oraz art. 21 ust. 3 p.u.n.

ROZDZIAŁ 8. Dochodzenie roszczeń od członków zarządu spółki z o.o. w razie jej niewypłacalności
1. Dochodzenie roszczenia z art. 299 k.s.h. i z art. 21 ust. 3 p.u.n. a art. 5 k.c.
2. Ciężar dowodu
2.1. Zasady ogólne rozkładu ciężaru dowodu - wzmianka
2.2. Rozkład ciężaru dowodu w postępowaniu z art. 299 k.s.h.
2.3. Rozkład ciężaru dowodu w postępowaniu z art. 21 ust. 3 p.u.n.
3. Wniesienie powództwa przeciwko spółce a wniesienie powództwa przeciwko członkom jej zarządu
3.1. Subsydiarność odpowiedzialności członków zarządu z art. 299 k.s.h. i tego konsekwencje dla możliwości równoczesnego pozwania spółki i członków jej zarządu
3.2. Znaczenie pozwania spółki z o.o. dla dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 3 p.u.n.
4. Współuczestnictwo procesowe spółki z o.o. i członków jej zarządu
5. Klauzula wykonalności przeciwko członkowi zarządu na tytule egzekucyjnym wydanym przeciwko spółce
6. Dopuszczalność drogi sądowej
7. Jurysdykcja krajowa
7.1. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu z art. 299 k.s.h.
7.2. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu z art. 21 ust. 3 p.u.n.
7.3. Podsumowanie
8. Właściwość sądu
8.1. Znaczenie art. 5 pkt 3 rozp. 44/2001 dla określenia właściwości miejscowej sądu w postępowaniu z art. 299 k.s.h. oraz art. 21 ust. 3 p.u.n.
8.2. Sąd właściwy miejscowo w postępowaniu z art. 299 k.s.h.
8.3. Sąd właściwy miejscowo w postępowaniu z art. 21 ust. 3 p.u.n.
8.4. Podsumowanie
9. Legitymacja procesowa w postępowaniu przeciwko członkom zarządu spółki z o.o. z art. 299 k.s.h. i z art. 21 ust. 3 p.u.n.
10. Postępowanie z art. 299 k.s.h. jako sprawa gospodarcza
11. Sprawa cywilna a sprawa z zakresu prawa pracy
12. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 9. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. na wypadek jej niewypłacalności w prawie obcym
1. Uwagi wprowadzające
2. Prawo niemieckie: odpowiedzialność członków zarządu niemieckiej Gesellschaft mit beschrankter Haftung (GmbH) względem jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
2.1. Gesellschaft mit beschrankter Haftung (GmbH) w systemie niemieckiego prawa spółek
2.2. Gesellschaft mit beschrankter Haftung (GmbH) jako odpowiednik polskiej spółki z o.o. (zarys regulacji)
2.3. Odpowiedzialność za zobowiązania GmbH i odpowiedzialność członków zarządu GmbH - zasady ogólne
2.4. Niewypłacalność GmbH - odpowiedzialność członków zarządu wobec wierzycieli spółki
2.4.1. Odpowiedzialność z tytułu Insolvenzverursachungshaftung
2.4.2. Odpowiedzialność z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.1. Odpowiedzialność z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung przed MoMiG
2.4.2.2. Zakres podmiotowy odpowiedzialności z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.3. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.4. Charakter odpowiedzialności z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.5. Przesłanki odpowiedzialności z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.6. Przesłanki zwalniające z odpowiedzialności z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.4.2.7. Dochodzenie roszczeń z tytułu Insolvenzverschleppungshaftung
2.5. Podsumowanie: odpowiedzialność członków zarządu niemieckiej GmbH wobec jej wierzycieli na wypadek niewypłacalności spółki a odpowiedzialność członków zarządu polskiej spółki z o.o.
3. Prawo francuskie: odpowiedzialność członków zarządu francuskiej societe a responsabilite limitee (SARL) względem jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
3.1. Societe a responsabilite limitee w systemie francuskiego prawa spółek
3.2. Societe a responsabilite limitee jako odpowiednik polskiej spółki z o.o. (zarys regulacji)
3.3. Odpowiedzialność za zobowiązania SARL i odpowiedzialność członków zarządu SARL - zasady ogólne
3.4. Niewypłacalność SARL: odpowiedzialność członków zarządu wobec jej wierzycieli
3.4.1. L‘action en comblement de passif
3.4.2. L‘ouverture d‘une procedure de redressement judiciaire a l‘encontre du dirigeant (l‘action pendant a la mise en redresement judiciaire d‘un dirigeant)
3.4.3. L‘obligation aux dettes sociales
3.4.4. La responsabilite pour insuffi sance d‘actif
3.4.4.1. Zakres podmiotowy odpowiedzialności z tytułu la responsabilite pour insuffisance d‘actif
A. Odpowiedzialność dirigeants de droit SARL
B. Odpowiedzialność dirigeants de fait (faktycznych członków zarządu) SARL
3.4.4.2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności z tytułu la responsabilite pour insuffisance d‘actif
3.4.4.3. Charakter odpowiedzialności z tytułu la responsabilite pour insuffisance d‘actif
3.4.4.4. Przesłanki odpowiedzialności z tytułu la responsabilite pour insuffisance d‘actif
3.4.4.5. Dochodzenie roszczeń z tytułu la responsabilite pour insuffisance d‘actif
3.5. Podsumowanie - odpowiedzialność członków zarządu francuskiej SARL wobec jej wierzycieli na wypadek niewypłacalności spółki a odpowiedzialność członków zarządu polskiej spółki z o.o.
4. Prawo angielskie: odpowiedzialność directors (członków zarządu) angielskiej private limited liability company (Ltd) względem jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
4.1. Private limited liability company w systemie angielskiego prawa spółek
4.2. Private limited liability company jako odpowiednik polskiej spółki z o.o. i członkowie jej zarządu (zarys regulacji)
4.3. Odpowiedzialność za zobowiązania Ltd i odpowiedzialność członków zarządu Ltd - zasady ogólne
4.4. Niewypłacalność Ltd - odpowiedzialność członków zarządu wobec jej wierzycieli
4.4.1. Źródło (uzasadnienie) odpowiedzialności członków zarządu limited liability company (fiduciary duties członków zarządu spółki względem jej wierzycieli)
4.4.2. Summary remedy (misfeasance proceedings)
4.4.3. Phoenix syndrom
4.4.4. Fraudulent trading
4.4.5. Wrongful trading
4.4.5.1. Zakres podmiotowy odpowiedzialności z tytułu wrongful trading
4.4.5.2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności z tytułu wrongful trading
4.4.5.3. Charakter odpowiedzialności z tytułu wrongful trading
4.4.5.4. Przesłanki odpowiedzialności z tytułu wrongful trading
4.4.5.5. Przesłanki zwalniające z odpowiedzialności z tytułu wrongful trading
4.4.5.6. Dochodzenie roszczeń z tytułu wrongful trading
4.5. Podsumowanie - odpowiedzialność członków zarządu angielskiej Ltd wobec jej wierzycieli na wypadek niewypłacalności spółki a odpowiedzialność członków zarządu polskiej spółki z o.o.
5. Prawo amerykańskie: odpowiedzialność directors (członków zarządu) amerykańskiej limited liability company (LLC) względem jej wierzycieli w razie niewypłacalności spółki
5.1. Odpowiednik polskiej spółki z o.o. w prawie amerykańskim: close corporation i limited liability company
5.2. Miejce LLC w systemie amerykańskiego prawa spółek
5.3. Odpowiedzialność LLC za jej zobowiązania
5.4. Wpływ niewypłacalności LLC na odpowiedzialność zarządców spółki wobec jej wierzycieli: doktryna deepening insolvency
5.5. Podsumowanie - odpowiedzialność zarządców amerykańskiej LLC wobec jej wierzycieli na wypadek niewypłacalności spółki a odpowiedzialność członków zarządu polskiej spółki z o.o.
6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 10. Konkluzje
1. Wnioski de lege lata
2. Wnioski de lege ferenda
2.1. Rekomendacje UNCITRAL w sprawie obowiązków członków zarządu spółek kapitałowych na wypadek niewypłacalności spółek (i wynikającej z ich naruszenia odpowiedzialności)
2.2. Odpowiedzialność członków zarządu wobec wierzycieli spółki kapitałowej na wypadek jej niewypłacalności - perspektywa europejska
2.3. Proponowane kierunki zmiany regulacji odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. wobec jej wierzycieli na wypadek niewypłacalności
spółki
2.4. Pożądany kształt regulacji odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. na wypadek niewypłacalności spółki (postulaty de lege ferenda)

Bibliografia

632 strony, oprawa twarda