English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Gotycka architektura murowana w Polsce

Andrzej Grzybkowski ujmuje rozwój polskiej architektury gotyckiej w ramach większych europejskich całości kulturowych, a nie państwa w jego często zmienianych granicach.

Ważniejszą od domniemanej spójności państwowej rolę od grywało wspólne z innymi krajami środowisko geograficzne i zależności artystyczne od krajów sąsiadujących, często istotniejsze od relacji międzydzielnicowych. Takie przekonanie odzwierciedla w książce układ materiału zabytkowego z silnym zróżnicowaniem dzielnicowym i dopiero wewnątrz tego podziału wyróżnienie typów przestrzennych budowli.

W przeciwieństwie do podobnych (nielicznych i niezbyt aktualnych) opracowań Autor ogranicza kontekst historyczno-społeczny oraz problemy "ikonografii architektury", jej znaczeń i symboliki na rzecz ujęcia morfologicznego, analizy form, także detalu architektonicznego. Kryterium jakości artystycznej z jednej strony często prowadzi do przewartościowania znanych i popularnych budowli, z drugiej zaś ¦ do wyróżnienia osiągnięć polskiej architektury na tle Europy Środkowo-Wschodniej.

Zakres chronologiczny książki jest szerszy niż przyjęty dotychczas w badaniach architektury gotyckiej: od zwiastunów gotyckich w romanizmie aż do występującego w XVII wieku postgotyku. Zasięg terytorialny odzwierciedla natomiast kolejne zmiany ¦ powiększania i pomniejszania ¦ obszaru Polski. Autor wykracza zatem poza obecne granice i sposób ujęcia tych kwestii w analogicznych opracowaniach niemieckich, czeskich czy litewskich.

Konstrukcja książki, dobrze wyrażona w analitycznym spisie treści, podkreśla jej walor jako podręcznika akademickiego.

Andrzej Grzybkowski (ur. w 1935 r. w Poznaniu) jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie dwadzieścia lat prowadził wykłady w Instytucie Historii Sztuki i pięć lat w Instytucie Archeologii. Pracował także na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytecie Gdańskim. Studia odbył na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - ukończył geografię (1959) i historię sztuki (1967, promotor prof. Gwido Chmurzyński). Doktorat z zakresu nauk technicznych uzyskał na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (1976, promotor prof. Andrzej Tomaszewski), habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim (1989).
Autor czterech książek, m.in. Średniowieczne kaplice zamkowe Piastów Śląskich (XII-XIV wiek), Warszawa 1990, Między formą a znaczeniem. Studia z ikonografii architektury i rzeźby gotyckiej, Warszawa 1997, oraz kilkudziesięciu rozpraw i artykułów recenzyjnych, publikowanych także w czasopismach niemieckich i włoskich. Prócz głównego zainteresowania architekturą średniowieczną zajmował się również ikonografią rzeźby średniowiecznej i jej tradycją antyczną oraz architekturą świecką XVIII-XX wieku.
Członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN (wiceprzewodniczący w latach 2007-2011, obecnie członek zarządu). Od 1998 redaktor naczelny "Rocznika Historii Sztuki". Członek Związku Polskich Artystów Fotografików.

Wstęp 9

Sztuka narodowo-państwowa, region a uniwersum . 9
Style, modi, fazy 11

Wiek XIII . 13
Cystersi w Małopolsce i na Śląsku . 13
Dominikanie 22
Franciszkanie . 34
Cystersi w Wielkopolsce 44
Chór katedry wrocławskiej 46
Faza klasyczna na Śląsku . 49
Faza redukcyjna na Śląsku 63
Architektura municypalna 75
Kamienice . 79
Zamki . 81
Bazyliki śląskie . 84

Wiek XIV . 89
Małopolska . 89
Architektura początku XIV wieku . 89
Katedra wawelska . 91
Patronat Kazimierza Wielkiego 98
Prezbiteria krakowskie . 99
Hale 104
Kościoły pseudodwunawowe . 104
Kościoły jednofilarowe 114
Bazyliki krakowskie 116
Oblicowanie elewacji krakowskich 129
Architektura świecka . 131
Zamki . 134
Ruś Halicko-Włodzimierska (XIV–XV wi ek) . 141
Wielkopolska 144
Katedra gnieźnieńska . 145
Sztuczny kamień 149
Korpus nawowy katedry i fara w Poznaniu 150
Katedra we Włocławku 152
Chór katedry poznańskiej . 153
Kościoły klasztorne 155
Fary . 155
Mazowsze (XIV–XV wi ek) 157
Zamki . 157
Kościoły 161

Wiek XV 165
Małopolska . 165
Zmiana patronatu . 166
Architektura prowincjonalna . 167
Nowe zakony kanonicze 169
Patronat Zbigniewa Oleśnickiego . 172
Fundacje Jana Długosza . 174
Hale 179
Sklepienia . 180
Kamieniarka (do ok. 1480) 184
Kamienice i pałace Krakowa . 185
Kolegia i bursy uniwersyteckie 190
Obwarowania . 194
Zamki  195
Wielkopolska 197
Wysoki chór 198
Kościół w Gosławicach 199
Hale obejściowe 201
Hale z poligonalnym chórem zintegrowanym 205
Hale tradycyjne 209
Pseudobazyliki . 210
Bazyliki 212
Zamki  213
Bernardyni . 214

Wiek XVI . 217
Wielkopolska 217
Hale 217
Kościoły jednonawowe i salowe  220
Sklepienia . 221
Wieże 223
Szczyty  223
Małopolska 225
Kościół w Szydłowcu 225
Kościół w Bieczu i kościoły w małych miastach  227
Ruś Czerwona 231
Mazowsze 232
Pseudobazyliki . 232
Zachodni wielobok 235
Wieże, empory, szczyty 236
Sklepienia . 237
Prusy Królewskie 240
Gdańsk . 240
Kościół Mariacki 242
Sklepienia gwiaździsto-sieciowe . 244
Sklepienia kryształowe 246
Inne hale 250
Szczyty 253
Ratusz  256
Dwór Artusa 257
Dwór św. Jerzego  260
Bramy miejskie 262
Kamienice  264
Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska, Warmia 265

Epilog: postgotyk 271
Prusy Królewskie 272
Małopolska . 275
Dominikanie 275
Synagogi 277
Ziemie ruskie Korony 278
Barthel Ranisch 280
Indeks nazw geograficznych i obiektów architektonicznych 281

Spis ilustracji 301
Korpus kościoła św. Katarzyny w Krakowie – Kazimierzu 120
Klasztor Augustianów w Krakowie – Kazimierzu  125

310 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka