W ostatniej dekadzie XX w. i na początku XXI w. nastąpił niepodważalny w
skali świata wzrost znaczenia turystyki w życiu społecznym i gospodarczym.
Dynamicznie rosnąca liczba podróży turystycznych, coraz częściej ukierunkowanych
do bardzo odległych, dotychczas często nieodwiedzanych regionów, odzwierciedla
przemiany, jakie dotykają obecnie najważniejszych wartości życia człowieka, tj. jego
poziomu, jakości, stylu i sensu (por. Przecławski 1988, Liszewski 1995a, Bosiacki 1993,
Żabińska 1994). Eksperci i badacze tego fenomenu twierdzą, że turystyka swą
wyjątkową pozycję zawdzięcza głównie trzem, znamiennym cechom. Po pierwsze -jest to
zjawisko niezwykle dynamiczne, po drugie - coraz częściej zaczyna odgrywać
pierwszoplanową rolę w życiu społeczeństw i po trzecie (wydaje się, że ten argument
przytaczany jest najczęściej) - na tak znaczącą rangę turystyki wpływaj ą wymierne
skutki ekonomiczne, które za sobą pociąga.
Z naukowego punktu widzenia turystyka jest zjawiskiem niezwykle interesującym, ale także
- ze względu na swoją specyfikę (wielowymiarowość) - trudnym do kompleksowego
rozpoznania. Należy pamiętać, że rozwój tego zjawiska jest efektem niezwykle
złożonych przemian społeczno-gospodarczych współczesnego świata, ale jednocześnie
sama turystyka stanowi element tego procesu (Liszewski 2002).
Rozwój szeroko rozumianej rekreacji i turystyki jest uzależniony od wielu
różnorodnych, często nakładających się czynników. Do grupy determinant
kształtujących aktywność turystyczną (upowszechnianie się turystyki) najczęściej
zalicza. się: zwiększające się zasoby czasu wolnego, podnoszenie poziomu
ekonomicznego społeczeństw (wzrost poziomu dochodów realnych, wzrost poziomu życia),
wzrost poziomu wykształcenia i związane z tym przemiany w sferze kultury (rozbudzenie
potrzeb poznawczych, zainteresowanie nowymi obszarami i sposobami spędzania czasu
wolnego) oraz rozwój środków transportu, zwiększający mobilność społeczeństw i
dostępność komunikacyjną różnych regionów.
Spis treści:
1. Wstęp: 5
Problematyka, hipotezy i cele pracy 5
Zakres przedmiotowy i czasowo-przestrzenne układy odniesienia 9
Metody i narzędzia badawcze 10
Teoretyczne podstawy badań nad ruchem turystycznym 15
Charakterystyka społeczno-demograficzna
i ekonomiczna respondentów 43
Struktura płci i wieku 43
Stan cywilny i struktura rodzinna 45
Struktura wykształcenia 47
Ocena sytuacji materialnej i standardu życia respondentów 50
4.Przejawy aktywności turystycznej w świetle analizy wyjazdów wakacyjno-urlopowych i
weekendowych 55
4.1. Charakterystyka wyjazdów wakacyjno-urlopowych 55
4.1.1. Uczestnictwo w krajowych podróżach wakacyjno-urlopowych w latach 1995-1999 56
4. l .2. Charakterystyka podstawowych cech wyjazdów wakacyjno-urlopowych w roku 2000 62
4. l .3. Zachowania przestrzenne w wyjazdach wakacyjno-urlopowych respondentów 78
4.2. Charakterystyka wyjazdów weekendowych 92
4.2. l. Charakterystyka podstawowych cech wyjazdów weekendowych 93
4.2.2. Analiza zachowań przestrzennych w wyjazdach weekendowych 99
5. Identyfikacja głównych uwarunkowań aktywności turystycznej oraz wyboru przestrzeni
wypoczynku 108
5.1. Analiza czynników determinujących aktywność turystyczną w podróżach w 2000
roku 108
Czynniki demograficzne 108
Czynniki społeczne 114
Czynniki ekonomiczne 118
Czynniki osobowościowe 122
Determinanty aktywności turystycznej - synteza 126
Analiza czynników determinujących wybór przestrzeni
wypoczynku 132
Wpływ czynników ekonomicznych 132
Wpływ czynników osobowościowych 142
Pochodzenie terytorialne jako determinanta wyboru
przestrzeni wypoczynku 149
Perspektywy rozwoju aktywności turystycznej 156
Zakończenie 159
Literatura 165
Spis rycin 178
Spis tabel 182
Summary 184
180 stron, oprawa miekka
