Sumienie w blasku Prawdy
Ze Wstępu do książki:
Temat sumienia należy do fundamentalnych zagadnień teologii moralnej. Ma on ze swej
istoty charakter nie tylko teoretyczny, ale także bardzo praktyczny. Dotyczy przecież
codziennych decyzji, odróżniania prawdziwego od pozornego dobra i wybierania go, a
odrzucania zła, moralnej oceny wydarzeń i zjawisk. Wydarzenia, które działy się w XX
wieku, wielokrotnie prowokowały pytania o moralną kondycję człowieka, o jego sumienie.
Z jednej strony objawiły one wielkość człowieka, a nawet jego heroizm, a z drugiej
strony, jego słabość lub wręcz nikczemność i podłość, aż po zezwierzęcenie. Na
rodzimym polskim gruncie nietrudno wskazać na przykłady, jak diametralnie różne
ludzkie postawy ujawniły się w konkretnych, niekiedy bardzo dramatycznych sytuacjach,
potwierdzając podstawowe znaczenie sumienia dla zachowania i autentycznego rozwoju
człowieczeństwa. Bolesne refleksje budziły i nadal budzą dwie wojny światowe i
niezliczone konflikty zbrojne, holokaust i totalitaryzmy, które przyniosły bezmiar
cierpienia i pochłonęły dziesiątki milionów ofiar. Pytania o sumienie człowieka
rodzą także terroryzm przekraczający kolejne granice bezwzględności, przemoc w
rodzinie i w środowisku pracy oraz korupcja w polityce, a nawet w sporcie. Wśród wielu
zjawisk wymienić trzeba także te kontrastujące z sobą, takie jak: niepohamowana
konsumpcja społeczeństw bogatych i umieranie z głodu w społeczeństwach biednych,
imponujące osiągnięcia nauki i techniki i towarzyszący im lęk przed możliwościami
ich złego, niszczącego wykorzystania, czy też troska o poprawę jakości i
przedłużanie życia, a jednocześnie odbieranie go bezbronnym czy słabym ludziom
poprzez aborcję i eutanazję. Te i inne zjawiska mające wymiar zarówno indywidualny,
jak i społeczny, potwierdzają głęboki kryzys sumienia, który dotknął człowieka w
minionym wieku.
Wykaz skrótów / 9
Wstęp / 11
Część pierwsza
Sumienie jako przedmiot refleksji teologicznomoralnej
Rozdział I
Stan badań nad polską teologią sumienia XX wieku / 25
1. Ogólne spojrzenie na problematykę sumienia / 25
2. Opracowania ukazujące autorów piszących o sumieniu / 29
3. Ujęcia dotyczące wybranego aspektu tematu sumienia / 31
Rozdział II
Rodzaje opracowań problematyki sumienia / 45
1. Monografie / 46
2. Podręczniki akademickie / 70
3. Artykuły / 108
4. Podręczniki do nauczania religii / 120
5. Prace podyplomowe / 131
6. Pasterskie wypowiedzi biskupów / 138
Rozdział III
Sympozja i konferencje poświęcone sumieniu / 149
Część druga
Teologiczno-pastoralny aspekt refleksji nad sumieniem
Rozdział I
Biblijny fundament interpretacji sumienia / 177
Serce człowieka wobec dobra i zła / 179
2. Jezusowa pedagogia sumienia / 190
3. Sumienie w życiu i nauce św. Pawła / 200
Rozdział II
Sumienie w perspektywie trynitarnej / 211
1. Sumienie jako dar Ojca / 214
2. Sumienie syna w Synu / 224
3. Sumienie w świetle i mocy Ducha Świętego / 234
Rozdział III
Prymat Prawdy a tradycyjna typologia sumienia / 245
1. Sumienie prawdziwe i prawe w dobie absolutyzacji wolności / 246
2. Sumienie pewne w kontekście dyktatury relatywizmu / 263
3. Sumienie wrażliwe wobec zaniku poczucia grzechu /. 275
Rozdział IV
Eklezjalno-sakramentalny wymiar formacji sumienia / 285
1. Sumienie jako przedmiot formacyjnej troski Kościoła / 286
2. Naturalny aspekt formacji sumienia / 292
3. Nadprzyrodzony aspekt formacji sumienia / 304
Zakończenie / 317
Bibliografia / 321
Conscience in the light of truth. Polish theology of conscience in the twentieth century.
Summary / 353
Indeks osobowy / 357
365 stron, Format: 15.5x22.5cm, oprawa miękka
