Luc Besson
Uśmiechnięta twarz filmowego postmodernizmu
Książka Aleksandry Drzał-Sierockiej jest zaproszeniem do magicznej wyprawy w świat
filmów francuskiego reżysera.
Czytelnik pozna Nikitę, zanurkuje w wielki błękit z Jacquesem, odwiedzi
parysko-nowojorską kamienicę, w której mieszkają Leon i Matylda…
Publikacja realizuje dwa cele. Z jednej strony, jest monografią – jedyną do tej
pory na polskim rynku wydawniczym – reżyserskiej twórczości Luca Bessona. Z drugiej
strony, stanowi kompendium wiedzy na temat filmowego postmodernizmu, który jako temat
akademickich rozważań wciąż pozostaje na marginesie.
Książka łączy w sobie pasję i wnikliwą analizę, wymogi akademickości i język
publikacji popularnonaukowej. Dlatego adresowana jest zarówno do fachowców –
filmoznawców czy kulturoznawców oraz studentów filmoznawstwa i nauk pokrewnych – jak
i do tych wszystkich, którzy uważają się za fanów kina Luca Bessona lub filmowego
postmodernizmu.
rozdział 1
Postmodernizm jaki jest, każdy widzi 9
rozdział 2 Filmowy postmodernizm – podstawowe problemy 15
2.1. Problem pierwszy: post-modernizm, czyli po-modernie? 15
2.2. Problem drugi: postmodernizm, czyli co? O d-nowa w kinie 19
2.3. Problem trzeci: postmodernistyczny, czyli jaki? O pisać niedefiniowalne 23
2.3.1. Pluralizm, eklektyzm, różnorodność 24
2.3.2. Intertekstualność (intertekstualna gra) 26
2.3.3. Mieszanie kultury wysokiej i popularnej; dwukodowość 29
2.3.4. Pastisz i parodia w sosie nostalgii 32
2.3.5. Kolaż aluzji i cytatów 35
2.3.6. Neobarokowy(?) nadmiar, czyli niezbędna nadwyżka 39
2.3.7. Diagnoza: schizofrenia 43
2.4. Problem czwarty: gdzie jest autor? (o ile w ogóle jest!) 47
2.5. Problem piąty: postmodernistyczna niejednorodność a potrzeba klasyfikacji 51
2.5.1. Wyrafinowany pesymizm doprawiony sarkazmem: D avid Lynch, Peter Greenaway 55
2.5.2. Barwy współczesnego społeczeństwa:
Pedro Almodóvar, Jim Jarmusch, Wong Kar-Wai 56
2.5.3. Z abawa w kino: Quentin Tarantino, Luc Besson 57
rozdział 3 Postmodernizm w filmach Luca Bessona. Przegląd filmografii
60
3.1. Przyszłość świata kontra przeszłość kina: Ostatnia walka (1982) 60
3.1.1. Pozaczasowość i deterytorializacja: czas i miejsce akcji 61
3.1.2. Przyszłość jest milczeniem 71
3.2. D o metra wstąpił, po drodze mu było: Subway (1985) 79
3.2.1. Podziemia asfaltowej dżungli i ich mieszkańcy 80
3.2.2. Mowa – mówienie – gadanina… 85
3.2.3. Fragmentaryczność jako pomysł na fabularną konstrukcję 91
3.2.4. Nadmiar, czyli niedopowiedzenie. Pluralizm według Bessona 97
3.3. Kultowy kicz: Wielki błękit (1988) 100
3.3.1. Niejednoznaczne relacje á la Besson 101
3.3.2. Tylko kicz, czyli aż kicz 110
3.3.3. O bserwowany, obserwowana 116
3.4. Relatywizm jako zasada filmowego świata: Nikita (1990) 120
3.4.1. Względność osiągnięta na poziomie formy 120
3.4.2. Główny bohater epizodu: postać Wiktora Czyściciela 128
3.4.3. Kobiece i męskie, czyli damsko-męskie 133
3.5. Epilog Wielkiego błękitu: Atlantis (1991) 141
3.5.1. Idee stają się rzeczywistością 141
3.5.2. Symfonia morza 145
3.6. Samotność gangstera w wielkim mieście, czyli symfonia miejska według Bessona:
Leon zawodowiec (1994) 147
3.6.1. Nowy Jork według Bessona. O wielkomiejskiej różnorodności i przełamywaniu
stereotypu miejskości 148
3.6.2. Być sąsiadką płatnego mordercy, czyli o tym co łączy mieszkańców pewnej
nowojorskiej kamienicy 156
3.7. Science fiction po raz drugi: Piąty element (1997) 163
3.7.1. Kampowanie rzeczywistości 163
3.7.2. Science fiction 15 lat później: Piąty element a Ostatnia walka 171
3.8. Film religijny według Luca Bessona: Joanna D’Arc (1999) 178
3.8.1. Historia i/a religia 179
3.8.2. Konwencja filmu religijnego 190
3.8.3. O bjawienia, czyli kicz 198
3.8.4. Intrygujące średniowiecze 201
3.9. Anioł Stróż w szpilkach i dobry przestępca: Angel-A (2005) 206
3.9.1. Piękno z brzydotą i kiczem połączone, czyli nieoczywista tandeta 208
3.9.2. D elfin w morskiej toni kontra anioł w małej czarnej. O tym, czym różni się
kicz Angel-A od kiczu Wielkiego błękitu 215
3.9.3. Po pierwsze Ostatnia walka, po dziewiąte Angel-A, czyli filmowe podsumowanie 217
rozdział 4 Postmodernizm według Luca Bessona, czyli próba syntezy
220
4.1. O d kiczu do kiczu i z powrotem 225
4.1.1. Nieznośna radość gromadzenia 228
4.1.2. Różne smaki kiczu – Wielki błękit, Subway Piąty element 232
4.1.3. Joanna D’Arc i Angel-A, czyli dwa oblicza kiczu religijnego 235
4.2. A gresywni bohaterowie w agresywnym świecie 240
4.2.1. Twórcze dziecko popkultury 240
4.2.2. Bohaterowie naznaczeni agresją 243
4.2.3. Miasto jako arena przemocy 247
4.3. Niejednoznaczna tożsamość 251
4.3.1. Wielkomiejscy wędrowcy w strumieniu wiecznej teraźniejszości 252
4.3.2. Tożsamość jako kolaż, czyli zaproszenie do gry 257
rozdział 5 Postscriptum, czyli Luc Besson wśród Minimków 262
5.1. Pytanie o adresata 263
5.2. Luc Besson: dziecięcy, niedojrzały, uśmiechnięty 266
Bibliografia 268
Filmografia 280
Indeks filmów 284
288 stron, Format: 14.5x21.0cm, oprawa miękka
