Administracja danin publicznych w Polsce
Administracja danin publicznych w Polsce jest monografią poświęconą współczesnej
administracji skarbowej w Polsce, jej problemom organizacyjnym, kompetencyjnym,
pracowniczym, kosztom funkcjonowania, efektywności i ocenie działania, postrzeganym w
perspektywie dwóch podstawowych obszarów: zarządzania daninami publicznymi oraz
wykonywania publicznej działalności państwa w zakresie prawa daninowego.
Autor opiera się na bogatym materiale źródłowym (również niepublikowanym),
przedstawia ważne i zawiłe problemy w sposób ciekawy
i absorbujący uwagę Czytelnika.
Publikacja ta obejmuje nie tylko zagadnienia teoretyczne i historyczne, ale również
prezentuje autorską koncepcję modelu administracji skarbowej.
WYKAZ SKRÓTÓW
WPROWADZENIE
PODZIĘKOWANIA
ROZDZIAŁ I. POJĘCIE, GENEZA I ROZWÓJ ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
1. POIĘCIE ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
2. GENEZA i ROZWÓJ ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
2.1. Administracja skarbowa w państwach starożytnych
2.2. Rozwój administracji skarbowej w europejskich państwach nowożytnych
2.3. Administracja skarbowa w okresie gospodarki planowej
2.4. Współczesne administracje skarbowe w gospodarce rynkowej
2.5. Wnioski
3. POWSTANIE I ROZWÓJ WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ W SPRAWACH SKARBOWYCH
3.1. Zakres (płaszczyzny) współpracy międzynarodowej w sprawach skarbowych
3.2. Współpraca administracji skarbowych
3.2.1. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jako podstawa prawna współpracy
administracji skarbowych
3.2.2. Współpraca na podstawie Konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach
podatkowych
3.2.3. Współpraca administracji skarbowych państw członkowskich Unii Europejskiej
3.2.3.1. Współpraca administracyjna w zakresie podatków bezpośrednich
3.2.3.2. Współpraca administracyjna w zakresie podatku VAT
3.2.3.3. Współpraca administracyjna w zakresie podatku akcyzowego
3.2.3.4. Współpraca administracyjna przy odzyskiwaniu wierzytelności podatkowych
3.3. Wnioski
ROZDZIAŁ II. POWSTANIE I EWOLUCJA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH W POLSCE
1. PROCES KSZTAŁTOWANIA sią ADMINISTRACJI SKARBOWEJ W POLSCE W OKRESIE DO ROZBIORÓW
1.1. Ogólna charakterystyka procesu ewolucji administracji skarbowej
1.2. Administracja skarbowa do 1374 r
1.3. Administracja skarbowa od wydania przywileju koszyckiego do rozdzielenia skarbu
królewskiego od publicznego (lata 1374-1505)
1.4. Administracja skarbowa w latach 1505-1613
1.5. Administracja skarbowa od powołania Trybunału Skarbowego w Radomiu do sejmu
traktatowego (lata 1613-w)
1.6. Administracja skarbowa w okresie od sejmu traktatowego do rozbiorów (lata 1717-1795)
1.7. Wnioski
2. ODBUDOWA I KSZTAŁTOWANIE ADMINISTRACJI SKARBOWEJ W OKRESIE DWUDZIESTOLECIA
MIĘDZYWOJENNEGO
2.1. Unifikacja administracji skarbowej po okresie rozbiorów
2.2. Zadania i kompetencje Ministra Skarbu oraz organizacja Ministerstwa Skarbu
2.3. Zadania, kompetencje i organizacja izb i urzędów skarbowych
2.3.1. Izby skarbowe
2.3.2. Urzędy skarbowe
2.3.3. Właściwość instancyjna organów skarbowych
2.4. Organy wykonawcze władz skarbowych
2.5. Wnioski
3. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI SKARBOWEJ PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ W OKRESIE GOSPODARKI
PLANOWEJ
4. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI SKARBOWEJ W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM OD GOSPODARKI PLANOWEJ DO
GOSPODARKI RYNKOWEJ
5. KONCEPCJE ZMIAN ORGANIZACYJNYCH w ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH W POLSCE W LATACH
1998-2010
5.1. Uwagi wprowadzające
5.2. Prace nad reformą administracji danin publicznych w latach 1998-2001
5.2.1. Dokument programowy Kierunki działania izb i urzędów skarbowych na lata
1999-2002
5.2.2. Zalecenia Międzynarodowego Funduszu Walutowego
5.2.3. Koncepcja reformy administracji danin publicznych zaproponowana w Białej księdze
administracji skarbowej
5.3. Dokument programowy Strategia modernizacji polskiej administracji podatkowej do roku
2004
5.4. Prace nad reformą administracji danin publicznych w latach 2005-2007
ROZDZIAŁ III. FUNKCJE, ORGANIZACJA, PRACOWNICY, EFEKTYWNOŚĆ I MIERNIKI OCENY
WSPÓŁCZESNEJ ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
1. FUNKCJE ADMINISTRACJI
1.1. Funkcje zarządzania daninami publicznymi
1.1.1. Programowanie danin publicznych
1.1.2. Planowanie danin publicznych
1.1.3. Projektowanie i tworzenie prawa daninowego
1.1.4. Organizacja i kierowanie wykonywaniem planowych zadań państwa w zakresie
realizacji dochodów z danin
1.1.5. Kontrola nadzorcza
1.1.6. Edukacja podatników
1.2. Funkcje związane z wykonywaniem publicznej działalności państwa w zakresie prawa
daninowego
1.2.1. Funkcja rejestracyjna
1.2.2. Funkcje wymiarowa i weryfikacyjna
1.2.3. Funkcja kontrolna
1.2.4. Funkcja wykonywania zobowiązań podatkowych (pobór i windykacja)
1.2.5. Funkcja prewencyjna
1.2.6. Funkcja dochodzeniowo-śledcza
1.2.7. Funkcja informacyjna
1.3. Wnioski
2. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
3. PRACOWNICY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
4. EFEKTYWNOŚĆ I MIERNIKI OCENY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
5. WNIOSKI
ROZDZIAŁ IV. ZAKRES ORAZ PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA WSPÓŁCZESNEJ ADMINISTRACJI
DANIN PUBLICZNYCH W POLSCE
1. ZAKRES PODMIOTOWY I PRZEDMIOTOWY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
W POLSCE
1.1. Zakres podmiotowy administracji danin publicznych
1.2. Zakres przedmiotowy administracji danin publicznych
2. PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA
2.1. Zagadnienia ustrojowe
2.2. Zagadnienia organizacyjne
2.3. Zagadnienia pracownicze
2.4. Wnioski
ROZDZIAŁ V. PODZIAŁ ZADAŃ I KOMPETENCJI WE WSPÓŁCZESNEJ ADMINISTRACJI DANIN
PUBLICZNYCH W POLSCE
1. UWAGI WPROWADZAJĄCE
2. PODZIAŁ ZADAŃ I KOMPETENCJI W ZAKRESIE ZARZĄDZANIA DANINAMI PUBLICZNYMI
2.1. Funkcje wypełniane w ramach władztwa stanowienia danin publicznych
2.1.1. Programowanie danin publicznych
2.1.2. Planowanie daninowe (podatkowe)
2.1.3. Projektowanie i tworzenie prawa daninowego (podatkowego)
2.1.4. Wnioski
2.2. Funkcje obejmujące wykonywanie władztwa poboru danin publicznych (zarządzania
poborem danin publicznych)
2.2.1. Organizacja i kierowanie wykonywaniem planowych zadań państwa w zakresie
realizacji dochodów z danin publicznych
2.2.1.1. Podział zadań pomiędzy człony administracji daninowej i przypisanie im
funkcji związanych z wykonywaniem publicznej działalności państwa w zakresie prawa
daninowego
2.2.1.2. Nadzór i koordynacja działań organów administracji skarbowej i
poszczególnych jej części
2.2.1.3. Uprawnienia w zakresie wyznaczania (powoływania) piastunów
organów i kierowników jednostek organizacyjnych administracji skarbowej
2.2.1.4. Uprawnienia w zakresie określenia zasad doboru i weryfikacji kandydatów na
stanowiska kierowników jednostek organizacyjnych
administracji danin publicznych oraz kryteriów, jakim powinien odpowiadać kandydat na te
stanowiska
2.2.1.5. Uprawnienia w zakresie tworzenia jednostek organizacyjnych administracji danin
publicznych i określanie ich terytorialnego zasięgu działania
2.2.1.6. Uprawnienia w zakresie określania standardów organizacyjnych poszczególnych
jednostek organizacyjnych administracji danin publicznych oraz ustalania ich struktury
2.2.1.7. Uprawnienia w zakresie doboru kadr
2.2.2. Kontrola nadzorcza
2.2.3. Wnioski
3. PODZIAŁ ZADAŃ i KOMPETENCJI w ZAKRESIE WYKONYWANIA PUBLICZNEJ DZIAŁALNOŚCI PAŃSTWA
3.1. Funkcje i zadania wypełniane w ramach władztwa poboru danin publicznych
3.2. Funkcje wypełniane w ramach władztwa karnego skarbowego
3.3. Funkcja informacyjna
4. WNIOSKI
ROZDZIAŁ VI. ORGANIZACJA WSPÓŁCZESNE] ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH W POLSCE
1. UWAGI WPROWADZAJĄCE
2. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH NA PŁASZCZYŹNIE OGÓLNEJ
2.1. Organizacja administracji danin publicznych według kryterium centralizacji i
decentralizacji
2.1.1. Usamorządowienie administracji danin publicznych w Polsce
2.1.1.1. Usamorządowienie w sferze zarządzania daninami publicznymi
2.1.1.2. Usamorządowienie w sferze wykonywania publicznej działalności państwa w
zakresie danin publicznych
2.1.2. Centralizacja i decentralizacja w modelu zarządzania daninami publicznymi w
administracji rządowej
2.2. Organizacja administracji danin publicznych według kryterium koncentracji i
dekoncentracji
2.3. Wnioski
3. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
3.1. Organizacja pionowa
3.2. Organizacja pozioma
3.3. Organizacja jednostek organizacyjnych administracji danin publicznych
3.3.1. Organizacja Ministerstwa Finansów
3.3.2. Organizacja izb skarbowych
3.3.3. Organizacja urzędów skarbowych
3.3.4. Organizacja izb celnych
3.3.5. Organizacja urzędów celnych
3.3.6. Organizacja urzędów kontroli skarbowej
4. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ
5. WNIOSKI
ROZDZIAŁ VII. PRACOWNICY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
2. KWALIFIKACJE I WYMOGI NIEZBĘDNE DO ZATRUDNIENIA W JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH
ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
2.1. Kwalifikacje o charakterze ogólnym
2.2. Kwalifikacje i wymogi niezbędne do zatrudnienia na stanowiskach merytorycznych
2.2.1. Aplikacja administracyjna
2.2.2. Złożenie egzaminu kwalifikacyjnego
2.2.3. Profil wykształcenia
2.2.4. Staż pracy w administracji lub innych organizacjach określonych przez
ustawodawcę
2.2.5. Zakaz podejmowania określonej działalności lub wykonywania określonych zajęć
3. KWALIFIKACJE I WYMOGI NIEZBĘDNE DO WYKONYWANIA FUNKCJI ORGANU SKARBOWEGO
3.1. Staż pracy w komórkach merytorycznych jednostek organizacyjnych administracji danin
publicznych
3.2. Poddanie się procedurze konkursowej
3.3. Apolityczność kandydatów na stanowiska organów skarbowych
3.4. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez członków rodziny osób
pełniących funkcje organów skarbowych
3.5. Zakaz publikacji oraz prowadzenia wykładów
4. SPOSÓB STWIERDZANIA POSIADANYCH KWALIFIKACJI PRZEZ KANDYDATA NA PRACOWNIKA
ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
5. PROCEDURY OCENIANIA PRZYDATNOŚCI KANDYDATA NA KONKRETNE STANOWISKO
6. SYSTEM STANOWISK W ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
6.1. Podział stanowisk w służbie cywilnej
6.2. Podział stanowisk w Służbie Celnej
6.3. Podział stanowisk w administracji samorządowej
7. SYSTEM WYNAGRADZANIA I MOTYWACYJNY
7.1. Zasady wynagradzania w administracji danin publicznych
7.2. Zasady awansu
7.3. Zasady premiowania i nagradzania pracowników administracji danin publicznych
7.3.1. Premie i nagrody pieniężne
7.3.2. Nagrody o charakterze niepieniężnym
8. SYSTEM ŚRODKÓW GWARANCJI ZAPEWNIAJĄCYCH NALEŻYTE WYKONYWANIE ZADAŃ PRZEZ
PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
8.1. Środki zapobiegawcze
8.2. Środki represyjne
8.2.1. Kary dyscyplinarne
8.2.2. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez pracownika
8.3. Środki zachęcające
9. ZASADY I PRZYCZYNY ROZWIĄZANIA STOSUNKU PRACY (STOSUNKU SŁUŻBOWEGO)
9.1. Zasady i przyczyny powodujące rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy w
służbie cywilnej
9.2. Zasady i przyczyny powodujące rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku służbowego w
Służbie Celnej
10. ZASADY PODNOSZENIA KWALIFIKACJI
10.1. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w służbie cywilnej
10.1.1. Szkolenia w służbie cywilnej
10.1.2. Szkolenia zewnętrzne członków korpusu służby cywilnej
10.2. Podnoszenie kwalifikacji w Służbie Celnej
11. OCHRONA PRAWNA PRACOWNIKA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
12. STATYSTYCZNA CHARAKTERYSTYKA PRACOWNIKA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
12.1. Poziom zatrudnienia
12.1.1. Poziom zatrudnienia w pionie podatkowym
12.1.1.1. Zatrudnienie w izbach skarbowych
12.1.1.2. Zatrudnienie w urzędach skarbowych
12.1.2. Poziom zatrudnienia w pionie kontrolnym
12.1.3. Poziom zatrudnienia w pionie celno-akcyzowym
12.1.4. Poziom zatrudnienia w Ministerstwie Finansów
12.2. Poziom i profil wykształcenia
12.3. Struktura zatrudnienia według płci
12.4. Struktura zatrudnienia według wieku i stażu pracy
12.5. Poziom wynagrodzenia w administracji danin publicznych
13. WNIOSKI
ROZDZIAŁ VIII. KOSZTY I EFEKTYWNOŚĆ WSPÓŁCZESNE) ADMINISTRACJI DANIN
PUBLICZNYCH W POLSCE
1. KOSZTY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
1.1. Uwagi wprowadzające
1.2. Wysokość środków przeznaczanych na finansowanie jednostek organizacyjnych
administracji danin publicznych
1.3. Koszty według rodzajów jednostek organizacyjnych administracji danin publicznych
1.4. Wnioski
2. EFEKTYWNOŚĆ ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
2.1. Uwagi wprowadzające
2.2. Ocena wypełniania funkcji w obszarze zarządzania daninami publicznymi
2.2.1. Ocena wypełniania funkcji programowania i planowania podatkowego
2.2.2. Ocena wypełniania funkcji projektowania i tworzenia prawa podatkowego
2.3. Ocena wypełniania funkcji w obszarze wykonywania publicznej działalności państwa
w zakresie podatków
2.3.1. Ocena wypełniania funkcji wymiarowej i weryfikacyjnej
2.3.2. Ocena egzekucji administracyjnej należności podatkowych
2.3.3. Ocena kontroli podatkowej realizowanej przez organy skarbowe
2.3.4. Ocena wypełniania funkcji dochodzeniowo-śledczej
2.4. Wnioski
ROZDZIAŁ IX. OCENA FUNKCJONUJĄCEGO MODELU ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH W
POLSCE I PROPONOWANE ZMIANY
1. UWAGI WPROWADZAJĄCE - UZASADNIENIE POTRZEBY ZMIAN
2. PROBLEMY KONIECZNE DO ROZSTRZYGNIĘCIA PRZY BUDOWIE MODELU
ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
3. CHARAKTER PRAWNY ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
3.1. integralność kierownictwa administracji danin publicznych
3.2. Integralność organizacyjna aparatu zarządzającego daninami publicznymi i aparatu
wypełniającego funkcje wykonywania publicznej działalności
państwa w zakresie podatków
3.3. Usamorządowienie wypełniania funkcji zarządzania daninami publicznymi
3.4. Stopień usamorządowienia wypełniania funkcji wykonywania publicznej działalności
państwa w zakresie podatków
3.5. Zakres przedmiotowy administracji danin publicznych
3.6. Zakres podmiotowy administracji danin publicznych
4. PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
5. STRUKTURA ORGANIZACYJNA ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
5.1. Struktura organizacyjna aparatu skarbowego odpowiedzialnego za wypełnianie funkcji w
zakresie stanowienia podatków
5.2. Struktura organizacyjna aparatu odpowiedzialnego za wypełnianie funkcji planowania
podatkowego
5.3. Struktura organizacyjna aparatu odpowiedzialnego za nadzór nad organami skarbowymi
wypełniającymi funkcje wykonywania publicznej działalności państwa w zakresie
podatków
5.4. Struktura organizacyjna aparatu odpowiedzialnego za wypełnianie funkcji wykonywania
publicznej działalności państwa w zakresie podatków
6. PODZIAŁ ZADAŃ i KOMPETENCJI
6.1. Podział zadań i kompetencji w zakresie wypełniania funkcji zarządzania daninami
publicznymi
6.2. Podział zadań i kompetencji w zakresie wypełniania funkcji wykonywania publicznej
działalności państwa w zakresie podatków
7. STATUS PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI DANIN PUBLICZNYCH
8. ZASADY I HARMONOGRAM WPROWADZANIA W ŻYCIE PROPONOWANYCH ZMIAN ORAZ UZYSKANE KORZYŚCI
WNIOSKI
BIBLIOGRAFIA
I. KSIĄŻKI I ARTYKUŁY
II. OPRACOWANIA URZĘDOWE
III. ORZECZENIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
WYKAZ PRZYWOŁANYCH W OPRACOWANIU AKTÓW PRAWNYCH
I. AKTY PRAWNE OBOWIĄZUJĄCE
II. AKTY PRAWNE NIEOBOWIĄZUJĄCE
III. AKTY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO i DOKUMENTY UNII EUROPEJSKIEJ
WYKAZ ZAMIESZCZONYCH TABEL
WYKAZ ZAMIESZCZONYCH SCHEMATÓW
ZAŁĄCZNIK 1
ZAŁĄCZNIK 2
752 strony, B4, oprawa miękka
