Implementacja prawa wspólnotowego jest szczególnie ważna ze względu na
konstytucyjne problemy związane ze wzajemnym przenikaniem systemu prawa wspólnotowego i
systemów krajowych.
Na przykładzie Francji doskonale widać, w jaki sposób konieczność
implementacji prawa wspólnotowego narzuca na państwo określone ramy działania i
angażuje cały aparat państwowy. Egzemplifikacja ta pokazuje jednocześnie pewne wady
systemu prawa wewnętrznego - wady instytucjonalne, przede wszystkim zaś praktyki
politycznej i prawnej.
Wiele kwestii znalazło już odpowiednie miejsce w doktrynie oraz
orzecznictwie, zarówno europejskim, jak i krajowym, ale inne podlegają ciągłej
dyskusji. Warto wciąż zadawać pytania o metody wprowadzania norm wspólnotowych do
prawa krajowego, o ich miejsce oraz znaczenie w prawie krajowym, o stosunek do norm
konstytucyjnych, o bezpośrednie stosowanie prawa wspólnotowego w praktyce, o rolę
poszczególnych organów władzy państwowej (ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia
sądów, przede wszystkim sądów konstytucyjnych). Integracja europejska pozostaje
zagadnieniem żywym, ciągle aktualnym nie tylko w aspekcie politycznym, lecz także
doktrynalnym.
Dr Katarzyna Kubuj z problemami implementacji prawa wspólnotowego we
francuskim systemie prawnym zapoznała się w czasie wielu wyjazdów do Francji, w tym
kilkukrotnie jako stypendystka rządu francuskiego, m.in. na studiach podyplomowych na
Uniwersytecie Paryż 1 Panteon - Sorbona. Pracuje w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej
Akademii Nauk, gdzie zajmuje się prawem konstytucyjnym. Jej rozprawa doktorska została
wyróżniona na 41. Ogólnopolskim Konkursie "Państwa i Prawa" na najlepsze
prace habilitacyjne i doktorskie z dziedziny nauk prawnych.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Zjawisko implementacji - próba definicji
1. Terminologiczne aspekty pojmowania implementacji
1.1. Istota implementacji
1.2. Ogólne zasady prawidłowej implementacji
prawa wspólnotowego
1.3. Struktura normatywna oraz rodzaje implementacji
1.4. Źródła prawa podlegające implementacji
2. Implementacja a terminologia polska
2.1. Implementacja a dostosowanie prawa
3. Konwencja terminologiczna opracowania
Rozdział II. Miejsce prawa wspólnotowego w porządku prawnym Francji
1. Zagadnienia ogólne
1.1. Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne w świetle rozwiązań konstytucyjnych
1.2. Miejsce "Europy" w konstytucji Francji - niezbędne zmiany konstytucyjne
2. Wzajemne relacje norm prawa wspólnotowego i norm prawa krajowego
2.1. Prawo wspólnotowe a ustawy - zasada prymatu prawa wspólnotowego
2.1.1. Tradycyjna koncepcja ustawy we Francji
2.1.2. Nadrzędność prawa wspólnotowego nad ustawą a artykuł 55 konstytucji
2.1.3. Nadrzędność prawa wspólnotowego nad ustawą a orzecznictwo sądów
2.1.4. Podsumowanie
2.2. Prawo wspólnotowe a konstytucja - problem prymatu i kontroli konstytucyjności
2.2.1. Konstytucja a prawo międzynarodowe/wspólnotowe
2.2.2. Kontrola konstytucyjności prawa wspólnotowego
2.2.3. Uwagi końcowe
3. Wnioski
Rozdział III. Metody transpozycji dyrektyw
1. Zagadnienia ogólne
1.1. Krótka charakterystyka dyrektyw
1.2. Podział kompetencji prawotwórczych pomiędzy parlament a rząd V Republiki
Francuskiej i jego znaczeniew procesie transpozycji
2. Organizacja administracji państwowej w związku z transpozycją dyrektyw do prawa
krajowego
2.1. Transpozycja dyrektyw przed zmianami z 1998 roku
2.2. Procedura transpozycji dyrektyw na mocy okólnika z 9 listopada 1998 roku
2.2.1. Faza negocjacji na szczeblu wspólnotowym
2.2.2. Faza transpozycji
2.2.3. Koordynacyjna rola SGCI
2.2.4. Konsultacyjna rola Rady Stanu
3. Deficyt transpozycji dyrektyw wspólnotowych
3.1. Stan faktyczny
3.2. Przyczyny
3.2.1. Przewlekłość postępowania ustawodawczego
3.2.2. Dysfunkcjonalność administracji i brak odwagi politycznej
3.2.3. Inne przyczyny
3.3. Próby uzdrowienia procesu transpozycji
3.3.1. Środki doraźne - ordonanse
3.3.2. Środki trwałe - projekty zmian istniejących procedur
4. Wnioski
Rozdział IV. Prawo wspólnotowe a parlament V Republiki Francuskiej
1. Zagadnienia ogólne
2. Rola parlamentu na gruncie tradycyjnych procedur parlamentarnych
3. Rola delegacji parlamentarnych właściwych do spraw europejskich
3.1. Organizacja działalności delegacji
4. Konstytucyjne usankcjonowanie roli parlamentu w procesie podejmowania decyzji wspólnotowych
- artykuł 88-4 konstytucji. .
5. Wnioski
Rozdział V. Skutki wynikające z braku lub niewłaściwej implementacji prawa
wspólnotowego
1. Zagadnienia ogólne
2. Zasada bezpośredniej skuteczności dyrektyw
2.1. Uwagi wstępne
2.1.1. Zasada bezpośredniej skuteczności dyrektyw na tle orzecznictwa ETS
2.1.2. Zasada bezpośredniej skuteczności dyrektyw
a obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem wspólnotowym
2.2. Zasada bezpośredniej skuteczności dyrektyw w orzecznictwie sądów
administracyjnych, czyli jak się podporządkować, nie ustępując
3. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa
3.1. Uwagi wstępne na tle orzecznictwa ETS
3.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa w orzecznictwie sądów francuskich
4. Instytucje wspólnotowe a kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego przez państwa
członkowskie
4.1. Uwagi wstępne na tle traktatów i orzecznictwa ETS
4.2. Charakter postępowania w ramach art. 226-228 TWE
4.2.1. Francja częstym uczestnikiem postępowań w związku z naruszeniem prawa wspólnotowego
- kilka danych statystycznych
4.3. Procedura w zakresie pytań wstępnych jako czynnik uzupełniający kontrolę
prawidłowej implementacji prawa wspólnotowego
4.3.1. Uwagi wstępne
4.3.2. Procedura pytań wstępnych w orzecznictwie sądów francuskich w świetle doktryny
acte clair
5. Wnioski
Zakończenie
1. Francja - wpływowy współzałożyciel Wspólnot Europejskich
2. Specyfika prawa wspólnotowego na tle wewnętrznych rozwiązań
3. Integracja europejska a rozwój prawa konstytucyjnego
4. Konstytucja V Republiki Francuskiej w świetle zasady jej nadrzędności
5. Ustawa - l'expression de la volontegenerale
6. Implementacja prawa wspólnotowego a rola poszczególnych organów władzy państwowej
7. Comment se soumettre sam se demettre, czyli jak się podporządkować, nie ustępując?
Bibliografia
Aneks I
Aneks II
Aneks III
246 stron, B5, miękka oprawa
