Udostępniane Czytelnikom opracowanie jest pierwszą w Polsce analizą
koncepcji i działań zarówno Wspólnoty Europejskiej, jak i Unii Europejskiej na rzecz
nie tylko turystyki kulturowej oraz turyzmu, ale także kultury i kulturoznawstwa na
terytoriach Państw Stron obydwu Organizacji.
Zagadnienia
prawne i ekonomiczne międzynarodowego i krajowego ruchu osobowego, w tym różnych
kategorii odwiedzających, w Polsce, w Europie i na innych kontynentach były od połowy
lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku przedmiotem zainteresowań naukowych Autora.
Z chwilą
utworzenia w 1957 r. Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (od 1992 r. Wspólnoty
Europejskiej) swoboda ruchu osób została podniesiona do rangi fundamentalnej zasady
(jednej z czterech o identycznym znaczeniu) nowej struktury europejskiej.
Rzeczoną
analizę oparto na zasadach ogólnych redagowania tekstów wspólnotowego dorobku prawnego
(acquis communautaire), co pozwoliło Autorowi na formułowanie ocen niezależnych od
opinii funkcjonariuszy resortów ds. kultury i gospodarki.
Opracowanie
obejmuje wstęp, trzy rozdziały, wnioski oraz swa załączniki. Rozdział 1 poświęcony
jest charakterowi prawno-międzynarodowemu Wspólnoty Europejskiej i Unii Europejskiej,
który został omówiony porównawczo w odniesieniu do innych kategorii międzynarodowych
organizacji gospodarczo-politycznych. Istotne miejsce w tym rozdziale zajmują rozważania
nad rodzajami i jakością redagowania aktów prawnych stanowionych zarówno we
Wspólnocie Europejskiej, jak i Unii Europejskiej. Wiele miejsca poświęcono zasadom
działania Wspólnoty i Unii ważnym dla sektora kultury i dziedziny turystyki, tj.
zasadzie współpracy wzmożonej, zasadzie pomocniczości, zasadzie proporcjonalności
oraz zasadzie jawności.
Rozdział 2 poświęcono koncepcji działania zarówno Wspólnoty, jak i
Unii na rzecz kultury i kulturoznawstwa. Rozdział ten obejmuje zagadnienia miejsca
sektora kultury w budżecie UE oraz problematykę programów kulturowych Wspólnoty.
Rozdział kończy analiza wskaźników sektora kultury w państwach-członkach UE.
W rozdziale 3 przedstawiono analizę pojęć z dziedziny turystyki,
opracowanych przez wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe, aby następnie omówić
rozwijanie ram prawnych dla działań i Wspólnoty, i Unii związanych bezpośrednio lub
pośrednio ze zjawiskiem turystyki trwale odnawialnej. Rozdział kończy analiza
głównych wskaźników kulturowej turystyki wewnątrzeuropejskiej.
Spis treści
Wstęp
Rozdział 1. Charakter prawnomiędzynarodowy Wspólnoty Europejskiej i
Unii Europejskiej
1.1. Charakter prawny Wspólnoty Europejskiej
1.2. Charakter prawny Unii Europejskiej
1.3. Unia Europejska a inne kategorie międzynarodowych organizacji politycznych
1.4. Rozwój struktury europejskiej w sektorach kultury i turystyki kulturowej
1.5. Akty prawne stanowione w strukturze europejskiej
1.5.1. Akty prawnie wiążące Wspólnoty Europejskiej
1.5.2. Akty prawne Wspólnoty Europejskiej z mocą niewiążącą
1.5.3. Akty prawne Unii Europejskiej w Konstytucji dla Europy
1.6. Jakość redagowania aktów prawnych Unii Europejskiej i jej wpływ na język
ustawodawstw wewnętrznych Państw-Członków
1.7. Zasady działania Unii Europejskiej w dziedzinie gospodarczej i społecznej
1.7.1. Zasada współpracy wzmożonej
1.7.1.1. Klauzula ogólna współpracy wzmożonej - Tytuł VII Traktatu o UE
1.7.1.1.1. Warunki uczestnictwa Państw we współpracy wzmożonej
1.7.1.1.2. Przesłanki merytoryczne współpracy wzmożonej
1.7.1.2. Klauzule specjalne współpracy wzmożonej
1.7.1.2.1. Artykuły 11 i 11A Traktatu o WE
1.7.1.2.2. Artykuły 40, 40A i 40B Traktatu o UE
1.7.2. Zasada pomocniczości
1.7.3. Zasada proporcjonalności
1.7.3.1. Ocena aktów prawnych Wspólnoty
1.7.3.2. Ocena aktów prawa krajowego Państw-Członków Wspólnoty
1.7.4. Zasada jawności
1.7.4.1. Rozwiązania prawne problemu jawności wprowadzone przed podpisaniem Traktatu
Amsterdamskiego
1.7.4.1.1. Publiczny dostęp do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji
1.7.4.1.2. Jawność procesu decyzyjnego w Radzie
1.7.4.2. Zasada jawności w Traktacie Amsterdamskim
1.7.4.2.1. Zasada otwarcia (art. 1 Traktatu o UE)
1.7.4.2.2. Prawo dostępu do dokumentów (art. 255 Traktatu o WE)
1.7.4.2.3. Wprowadzanie w życie przez Radę UE prawa dostępu oraz zasady jawności
Rozdział 2. Koncepcja działań Wspólnoty Europejskiej i Unii
Europejskiej na rzecz kultury i kulturoznawstwa
2.1. Definicje pojęć cywilizacja, kultura i kulturoznawstwo stosowanych
w instytucjach WE i UE
2.2. Historia rozwoju sektora kultury i kulturoznawstwa w traktatach Wspólnoty
Europejskiej oraz Unii Europejskiej
2.3. Sektor kultury w budżecie Unii Europejskiej
2.3.1. Procedura ustanawiania budżetu
2.3.2. Finansowanie wieloletniej działalności Unii Europejskiej
2.4. Programy działania Wspólnoty Europejskiej w sferze kultury
2.4.1. Programy kulturowe Wspólnoty Europejskiej sensu stricto
2.4.1.1. Działania nowatorskie, wyjątkowe i/lub eksperymentalne
2.4.1.2. Działania zintegrowane w ramach wieloletnich porozumień o współpracy
kulturowej
2.4.1.3. Specjalne wydarzenia kulturowe na skalę wspólnotową bądź ponadwspólnotową
2.4.1.4. Wspieranie organizacji kulturowych w Europie
2.4.2. Aspekty finansowe Programu KULTURA 2000
2.5. Kultura a media audiowizualne
2.5.1. Aspekty historyczne zaangażowania Wspólnoty Europejskiej w sektor mediów
audiowizualnych
2.5.2. Instrumenty polityki Wspólnoty w sektorze mediów audiowizualnych
2.5.2.1. Dyrektywa Rady "Telewizja bez granic"
2.5.2.2. Programy MEDIA
2.6. Kultura a inne sektory działania Wspólnoty Europejskiej
2.7. Główne wskaźniki sektora kultury Unii Europejskiej
Rozdział 3. Koncepcja działań Wspólnoty Europejskiej i Unii
Europejskiej na rzecz turystyki kulturowej i turyzmu
3.1. Definicje pojęć z dziedziny turystyki opracowane przez
wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe
3.2. Rozwijanie ram prawnych dla działań Wspólnoty Europejskiej i Unii Europejskiej na
rzecz sektora turystyki
3.2.1. Wspólnotowe przedsięwzięcia bezpośrednie na rzecz turystyki
3.2.2. Wspólnotowe działania związane pośrednio z turystyką
3.2.2.1. Ochrona spuścizny przyrodniczej i kulturowej w latach 1990-1999
3.2.2.2. Kierunki trwale odnawialnego rozwoju turystyki kulturowej po 2000 r.
3.2.2.2.1. Wkład Wspólnoty Europejskiej i innych organizacji międzynarodowych w rozwój
turystyki w skali świata
3.2.2.2.2. Wspieranie turystyki wewnątrzeuropejskiej przez Wspólnotę Europejską i inne
organizacje międzynarodowe
3.3. Główne wskaźniki kulturowej turystyki wewnątrzeuropejskiej
Wnioski
Załączniki
I. Akty prawne ustawodawstwa wspólnotowego dotyczące kultury i
kulturoznawstwa w latach 1992-2004
II. Akty prawne ustawodawstwa wspólnotowego dotyczące turystyki i
turyzmu w latach 1957-2003
Bibliografia dzieł cytowanych
199 stron, B5, miękka oprawa