Członkostwo państwa w Unii Europejskiej powoduje daleko idące konsekwencje
ustrojowe, stawiając przed państwami członkowskimi nowe wyzwania w procesie
dostosowywania ich porządków prawnych do wciąż zmieniającej się rzeczywistości
politycznej i prawnej. Problem ten odgrywa szczególną rolę wówczas, gdy przedmiotem
badań – jak w tej książce – są szeroko pojęte zależności między prawem unijnym
a prawem krajowym, w tym głównie konstytucjami wybranych państw członkowskich UE.
Państwa te nie były i nadal nie są gotowe, by postanowieniami traktatowymi
jednoznacznie zdefiniować istotę władzy w UE oraz określić hierarchię norm prawnych
obowiązujących w zintegrowanej przestrzeni prawnej. Zasadna jest dziś zatem nie tyle
decyzja, czy zmieniać konstytucję, ile pytanie: co w jej treści modyfikować i w jakim
trybie?
Analiza zmian ustaw zasadniczych dokonywanych przez wybrane państwa po
wstąpieniu do Unii, ze szczególnym uwzględnieniem modyfikacji związanych z rozwojem
integracji europejskiej, stanowi próbę uchwycenia pewnych prawidłowości i tendencji o
ogólnym charakterze. Można na ich podstawie sformułować wniosek, że europeizacja
konstytucji jest zjawiskiem charakterystycznym dla współczesnych demokracji
europejskich.
Katarzyna Kubuj i Jan Wawrzyniak
Spis treści:
Katarzyna Kubuj, Jan Wawrzyniak
Wstęp
Michał Ziółkowski
Europeizacja konstytucji - rekonstrukcja znaczenia
Szymon Pawłowski
Zmiany Konstytucji Austrii jako wyraz jej europeizacji
1.Zagadnienia wstępne
1.1.Okres Pierwszej Republiki (1920-1945)
1.2.Okres Drugiej Republiki (1945-1995)
2.Tryb zmiany konstytucji
3.Zmiany konstytucji
4.Wnioski
Maria Kruk
Zmiany Konstytucji Republiki Czeskiej a europeizacja jej zasad
1.Czeskie tradycje konstytucyjne
1.1.Państwo i jego kultura konstytucyjna
1.2.Konstytucje
2.Konstytucja Republiki Czeskiej z 1992 r.
3.Struktura konstytucji i procedura jej zmiany
3.1.Konstytucja i porządek konstytucyjny
3.2.Ogólne cechy trybu zmiany Konstytucji
3.3.Procedura uchwalania ustaw konstytucyjnych
4.Dotychczasowe zmiany Konstytucji i porządku konstytucyjnego
4.1.Zmiany niedotyczące "europeizacji"
4.2.Zmiany konstytucyjne dotyczące prawa międzynarodowego
4.3.Sąd Konstytucyjny i inne sądy wobec prawa międzynarodowego
4.4.Integracja europejska w systemie prawnym Republiki po zmianach Konstytucji
4.5.Referendum w sprawie przystąpienia do UE
5."Europeizacja" w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego
5.1.Przed Traktatem z Lizbony
5.2.Traktat lizboński w Sądzie Konstytucyjnym
6.Podsumowanie, czyli dwanaście kroków europeizacji Konstytucji
Republiki Czeskiej
Katarzyna Kubuj
Europeizacja konstytucji w świetle zmian Konstytucji V Republiki Francuskiej
1.Ustalenia wstępne
1.1.Kilka słów na temat historii konstytucyjnej Francji
1.2.Struktura Konstytucji
1.3.Konstytucja z 1958 r. a członkostwo Francji we Wspólnotach Europejskich/Unii
Europejskiej (zarys)
2.Tryb zmiany Konstytucji
2.1.Procedura zmiany Konstytucji (zarys problemu)
2.2.Warunki przeprowadzenia zmiany Konstytucji
2.3.Materia konstytucyjna niepodlegająca zmianie
2.4.Procedura zmiany Konstytucji na gruncie art. 89 Konstytucji (procedura
zwykła/klasyczna)
2.5.Zmiana Konstytucji w trybie określonym w art. 11 Konstytucji (kontrowersyjna
praktyka)
3.Zmiany Konstytucji
3.1.Klasyfikacja
3.2.Zmiany Konstytucji związane z integracją europejską
3.3.Zmiany Konstytucji a miejsce i znaczenie prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym
Francji
4.Wnioski
Michał Ziółkowski
Anonimowa konstytucja. Dyskretna europeizacja (uwagi na tle procedury zmian
Konstytucji Królestwa Niderlandów)
1.Wprowadzenie
2.Cechy charakterystyczne Grondwet
3.Procedura zmiany Konstytucji
4.Zmiany w Konstytucji Holandii
5.Znaczenie członkostwa Holandii w UE dla praktyki konstytucyjnej (wybrane aspekty)
6.Konkluzje
Piotr Radziewicz
Europeizacja Konstytucji Irlandii
Krzysztof Budziło
Europeizacja Konstytucji Republiki Litewskiej
1.Wprowadzenie
2.Zarys dziejów państwa litewskiego i tradycje konstytucyjne
3.Konstytucja z 1992 r
3.1.Charakterystyka ogólna
3.2.Wprowadzanie zmian do Konstytucji
3.3.Szczególny tryb zmiany Konstytucji
3.4.Ograniczona czasowo procedura zmiany Konstytucji
3.5.Zwykły tryb ustawodawczy wykorzystywany do zmian lub uzupełnień Konstytucji
3.6.Ustawy konstytucyjne
3.7.Konstytucyjne i ustawowe podstawy referendum
3.8.Ogłaszanie zmian Konstytucji
4.Przyjęte zmiany Konstytucji i porządku konstytucyjnego
5.Poprawki do Konstytucji związane z integracją Litwy z Unią Europejską przyjęte
przed przystąpieniem Litwy do Unii Europejskiej
5.1.Nabywanie gruntów na własność
5.2.Wybory do organów samorządu terytorialnego
5.3.Dyskusja nad przekazaniem "części" suwerenności
6.Poprawki do Konstytucji związane z integracją Litwy z Unią Europejską po
przystąpieniu Litwy do Unii Europejskiej
7."Europeizacja" w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego
7.1.Przedakcesyjne orzecznictwo Sądu Konstytucyjnego
7.2.Poakcesyjne orzecznictwo Sądu Konstytucyjnego
8.Relacje prawa UE i Konstytucji RL
9.Podsumowanie
Stanisław Witkowski
Zmiany Ustawy Zasadniczej w świetle członkostwa Niemiec w UE
1.Ustalenia wstępne
2.Tryb zmiany Ustawy Zasadniczej
3.Zmiany Ustawy Zasadniczej
3.1.Poprawki niezwiązane z integracją europejską
3.2.Poprawki związane z integracją europejską.
4.Wnioski
Marzena Laskowska
Przyczyny i skutki zmian w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a
członkostwo w Unii Europejskiej
1.Zagadnienia wstępne
2.Tryb zmiany Konstytucji
2.1.Podstawy prawne zmian (w) Konstytucji
2.2.Konstytucja sztywna i trudny tryb jej zmiany
2.3.Niedopuszczalność zmiany Konstytucji umową międzynarodową
2.4.Zmiana treści Konstytucji w drodze jej wykładni
3.Zmiany (w) Konstytucji
3.1.Zmiany dokonane
3.2.Zmiany projektowane
3.3.Zmiany postulowane
4.Wnioski
Anna Łabno
Europeizacja Konstytucji Portugalii z 1976 roku
1.Zasady zmiany Konstytucji Portugalii
2.Zmiany Konstytucji Portugalii z 25 kwietnia 1976 r. Egzemplifikacja
3.Miejsce prawa międzynarodowego w systemie źródeł prawa Portugalii
4.Otwarcie Portugalii na Unię Europejską
4.1.Konstytucyjna klauzula europejska
4.2.Artykuł 8 ust. 4 - nadrzędność prawa europejskiego?
5.Wnioski
Jacek Falski
Demokratyczno-liberalno-proeuropej skie zmiany w Konstytucji Rumunii
1.Uwagi wstępne
2.Tryb zmiany Konstytucji Rumunii - zarys problemu
3.Nowelizacja Konstytucji Rumunii w 2003 r
4.Wnioski
Jerzy Rychlik
Zmiany w Konstytucji Republiki Słowackiej
1.Ustrój Republiki Słowackiej - Konstytucja Słowacji
2.Procedura zmian Konstytucji
2.1.Podmioty uprawnione do inicjatywy ustawodawczej (konstytucyjnej)
2.2.Pierwsze czytanie
2.3.Drugie czytanie
2.4.Trzecie czytanie
2.5.Podpisy pod Konstytucją, ustawą konstytucyjną i publikacja
3.Pozycja Konstytucji Republiki Słowackiej
4.Zmiany Konstytucji w latach 1993-2009
4.1.Bezpośrednie nowelizacje Konstytucji Republiki Słowackiej
4.2.Pozostałe zmiany konstytucyjne
5.Ustawy konstytucyjne regulujące przebieg granicy państwowej
Republiki Słowackiej
Jerzy Ciemniewski
Europeizacja Konstytucji Republiki Słowenii
1.Wstęp
2.Ustrój konstytucyjny oraz zasady i tryb zmiany Konstytucji
3.Zmiany w Konstytucji Republiki Słowenii związane z jej uczestnictwem
w procesie integracji europejskiej
4.Zakończenie
Jan Wawrzyniak
Prawo Unii Europejskiej a zmiany Konstytucji we Włoszech
1.Uwagi wstępne
2.Tryb przeprowadzania zmian w Konstytucji
2.1.Procedura uchwalania ustaw rewidujących Konstytucję i innych ustaw konstytucyjnych
(art. 138)
2.2.Relacje między izbami parlamentu w procedurze zmian konstytucyjnych
2.3.Materia konstytucyjna niezmienialna
2.4.Rola Sądu Konstytucyjnego
2.5.Inicjatywa ustrójodawcza
3.Zmiany Konstytucji. Wprowadzenie
4.Ewolucja stanowiska Włoch w sprawie implementacji prawa europejskiego do prawa
krajowego
5.Projekty zmian, które nie weszły w życie
6.Wnioski
Ewa Popławska
Zmiany ustrojowe w związku z członkostwem we Wspólnotach Europejskich i Unii
Europejskiej. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
1.Uwagi wstępne
2.Zobowiązania wynikające z członkostwa w UE w świetle zasady suwerenności Parlamentu
3.Specyfika brytyjskiego systemu prawnego
4.Postępowanie ustawodawcze
5.Procedura przystąpienia Zjednoczonego Królestwa do Wspólnot Europejskich
6.Miejsce prawa europejskiego w brytyjskim porządku prawnym
7.Zmiany instytucjonalno-organizacyjne związane z członkostwem w Unii Europejskiej
8.Ustawa o Unii Europejskiej
Krzysztof Wójtowicz
Podsumowanie
1.Otwarcie krajowego porządku prawnego na prawo międzynarodowe
2.Konstytucyjne podstawy członkostwa państwa we Wspólnotach/Unii Europejskiej
3.Konstytucyjne granice przekazania kompetencji Unii Europejskiej
4.Miejsce prawa Unii Europejskiej oraz zasady jego stosowania w świetle postanowień
konstytucji
5.Dostosowanie konstytucji w kwestiach szczegółowych
6.Wnioski
Afiliacje
360 stron, B5, oprawa twarda
