|
MOŻLIWOŚĆ MAKROHISTORII BRAUDEL WALLERSTEIN DELEUZE
SWIANIEWICZ J. wydawnictwo: UMK, 2015, wydanie Icena netto: 44.99 Twoja cena 42,74 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Możliwość makrohistorii
Braudel, Wallerstein, Deleuze
Czy można wciąż myśleć i pisać o historii w wielkiej skali?
Formułować tezy o długofalowych procesach historycznych i rządzących nimi
regularnościach?
W sposób totalny opisywać dzieje cywilizacji?
Czy i w jakich kategoriach daje się ująć historia naszego globu?
Czy wolno pytać o to, jak wydarzyła się nasza współczesność rozumiana jako całość
tego, co uważamy za aktualne?
Jesteśmy skłonni odpowiadać na te pytania negatywnie lub odrzucać je jako jałowe.
Ostrożność tę dyktuje pamięć o porażkach filozofów dziejów oraz lęk przed
starymi błędami determinizmu, teleologii, naiwnej linearności i nieuleczalnego
europocentryzmu, które skutecznie odstraszają dziś od wczorajszej historiozofii. Ogarnięci
wątpliwościami – każącymi deprecjonować wszelki szeroko zakrojony namysł nad
historią – przeoczamy wszakże fakt, iż dzieła makrohistoryczne wciąż powstają. Pośród
potocznej dyskusji o kresie „wielkich narracji” piszą je historycy, socjologowie i
filozofowie. Jak to możliwe? Co znaczy oddawać się dociekaniom makrohistorycznym współcześnie?
Poszukująć odpowiedzi na to pytanie, autor poddaje analizie trzy dzieła
stanowiące syntetyczne ujęcia dziejów kapitalizmu.
Są nimi: „Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm, XV-XVIII wiek”
Fernanda Braudela, „The Modern World-System” Immanuela Wallersteina oraz „Capitalisme
et schizophrénie” Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego.
Nie będąc monograficznym ujęciem koncepcji wymienionych autorów ani porównawczą
analizą merytorycznej zawartości ich dzieł, książka traktuje o problemie formy tego
typu poznania, którego są owocem i wyrazem.
Pytanie o warunki możliwości makrohistorii autor rozważa w świetle minionych, a
następnie współczesnych relacji między historiografią, dziejami a filozofią,
koncentrując stopniowo spojrzenie na trzech wybranych historiach kapitalizmu.
Wstęp / 9
Część I Tradycje makrohistorii
Rozdział 1. Tukidydes lekiem na platonizm? O równoległych początkach filozofii
i historiografii 25
Świat filozofii i świat historiografii / 25
„Paralogiczny” świat wojny peloponeskiej/ 29
Jak antyczni filozofowie postrzegali historię i historiografię? / 37
Rozdział 2. Od Giambattisty Vica do Georga W. F. Hegla. Zerwanie filozofii dziejów
z historią / 47
Vico jako założyciel filozofii dziejów / 47
Miejsce Vica w intelektualnym krajobrazie epoki / 49
Czym była dla Vica „filologia”: między badaniem dziejów a historią świadomości /
54
Heglowska typologia dziejopisarstwa/ 63
Podporządkowanie rozumu historiograficznego filozofii / 71
Dewaluacja dziejów / 74
Rozdział 3. Oświeceniowa historia filozoficzna jako historiografia pojęciowa
/ 79
Paradygmat historiografii przykładowej / 79
Historia filozoficzna jako odpowiedź na kryzys historiografii przykładowej / 85
Historiografia Woltera jako zapowiedź współczesnej makrohistorii / 89
Rozdział 4. „Wiek historii” i aporie XIX-wiecznego historyzmu. Geneza i
struktura współczesnego pola epistemologicznego nauk historycznych / 95
Co to znaczy „wiek historii”? / 95
Znaczenia „historyzmu” / 99
Historyzm w świetle Foucaultowskiej archeologii nauk humanistycznych / 104
Nauka historii wobec historyczności wszystkiego, co empiryczne 108
Przyczyny sukcesu historyzmu niemieckiego / 117
Dziedzictwo historyzmu i makrohistoria / 120
Część II Makrohistoria dziś
Rozdział 5. Między „wiekiem historii” a „końcem historii”: rozkwit
historii społecznej / 125
Co to znaczy „koniec historii”? /125
Koniec dziejów zachodu według Petera Sloterdijka / 127
Krytyka i autokrytyka historiografii zachodu / 135
Czym jest historia społeczna? / 141
Wspołczesna makrohistoria w świetle problemow historii społecznej / 146
Rozdział 6. Szkoła Annales i historia totalna / 149
Totalność jako złożoność / 149
Początki szkoły Annales i jej postulaty / 152
Dwa oblicza historii totalnej / 158
Chłopi Langwedocji Emmanuela Le Roy Ladurie’ego i historia seryjna / 159
Przedmiot Chłopów Langwedocji: mechanizm ancien régime’u / 162
Trzy trwania w Morzu Śródziemnym Fernanda Braudela / 168
Co jest przedmiotem Morza Śródziemnego? / 177
Problem całości złożonej i geohistoria / 180
Rozdział 7. Historiografia marksistowska: materializm a nominalizm historyczny189
Wpływ Karola Marksa na historiografię189
Narratywizm Paula Veyne’a: intryga i abstrakcja w pisarstwie historycznym / 194
Teoria historyczna jako streszczenie intrygi / 199
Ontologia sfery podksiężycowej / 200
Nominalizm historyczny / 205
Ontologia relacji a pojęcie sposobu produkcji / 208
Dylemat historiografii marksistowskiej: „formacja społeczna” czy „sposób produkcji”?
/ 214
Perry Anderson: „formacja społeczna” jako geneza historyczna / 217
E. P. Thompsona walka z marksizmem strukturalistycznym / 222
W imię przeżycia historycznego / 226
Podsumowanie: „kapitalizm” jako kategoria makrohistoryczna / 228
Rozdział 8. Analiza systemów-światów i historia globalna / 231
Akademicki sukces analizy systemów-światów / 231
Historyczna diagnoza nauk społeczno-historycznych / 233
Między metodą a teorią: problem „jednostki analizy” / 237
Projekt Immanuela Wallersteina w świetle „nie-debat” lat 70 / 241
Roberta Brennera krytyka The Modern World-System I / 243
Społeczne stosunki cyrkulacji? / 252
Jak pytać o „jak?” kapitalizmu? / 255
Stawka analiz Immanuela Wallersteina / 259
Rozdział 9. Gilles Deleuze: „imiona historii” i dziejowość, czyli elementy
ontologii historii uniwersalnej / 263
Stosunek filozofii do nauki historii dziś / 263
Analityczna filozofia historii i narratywizm / 267
Filozofie genezy / 269
Filozofie dziejowości / 271
Zadanie przemieszczenia filozofii wobec historii / 276
Deleuze a problematyka historyczna / 279
Imiona historii / 282
Wszechświat jako czas i pamięć / 292
Część III Trzy współczesne makrohistorie kapitalizmu. Wprowadzenie do
lektury / 305
Rozdział 10. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVIII wiek Fernanda
Braudela / 311
Historia totalna wobec kapitalizmu / 311
Przesłanie Braudela / 317
Kapitalizm jako warstwa rzeczywistości historycznej / 320
Kapitalizm wobec innych form życia gospodarczego / 323
Kapitalizm jako kategoria historii totalnej / 330
Funkcjonalizm i materializm Braudela / 335
Rozdział 11. The Modern World-System Immanuela Wallersteina / 339
Rozmiar dzieła Wallensteina / 339
Kapitalizm jako synonim świata współczesnego / 342
Taksonomia społecznych systemów historycznych jako prehistoria nowoczesności / 345
Geneza nowoczesnego systemu-świata / 350
Długi wiek XVI / 354
Drugie stadium rozwoju nowoczesnego systemu-świata: „długi wiek XVII” i integrująca
rola państw / 358
Trzecie stadium nowoczesnego systemu-świata: druga era wielkiej ekspansji i rewolucje społeczne
/ 361
„Okres bifurkacji systemu historycznego” i historiozofia Wallersteina / 363
Rozdział 12. Capitalisme et schizophrénie Gilles’a Deleuze’a i Felixa
Guattariego / 367
Ontologia maszynistyczna a problemy makrohistorii / 367
Historia uniwersalna i teoria historycznych początków / 373
Jak zaczyna się historia terytorialna / 378
Jak zaczyna się państwo / 381
Jak zaczyna się historia kapitalistyczna / 384
Diachroniczność i kontyngencja maszyny kapitalistycznej / 388
Diachroniczność i kontyngencja jako warunki możliwości makrohistorii / 393
Apendyks do części III. Historyczny kapitalizm a Gilles’a
Deleuze’a i Felixa Guattariego teoria wartości / 395
Miejsce Karola Marksa w kapitalizmie i schizofrenii / 396
Filozoficzne i ekonomiczne teorie wartości / 400
Deleuze’a i Guattariego teoria wartości dodatkowej / 406
Wartość dodatkowa kodu / 410
Wartość dodatkowa przepływu / 416
Maszynowa wartość dodatkowa / 427
Deleuze’a i Guattariego teoria pieniądza / 435
Zakończenie / 453
Bibliografia / 461
Summary / 471
Indeks osobowy / 473
495 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa twarda z obwolutą
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|