|
O ATLETYCE
FLAWIUSZ FILOSTRATOS wydawnictwo: UMK, 2013, wydanie Icena netto: 38.39 Twoja cena 36,47 zł + 5% vat - dodaj do koszyka O atletyce
Z JĘZYKA GRECKIEGO PRZEŁOŻYŁ, WSTĘPEM I KOMENTARZEM OPATRZYŁ MARIAN SZARMACH
Autor pochodzącego z X wieku bizantyńskiego leksykonu zwanego Księgą Suda w haśle „Filostratos”
przekazał, że pisarz ten stworzył też dzieło Gymnastikos – O atletyce. Do XIX wieku
nie wiedziano o tym utworze niczego poza pewnym z niego cytatem i krótkim streszczeniem
jego zakończenia, jakie filologowie znaleźli wśród rękopisów Filostratosa. [...]
Filostratos, pisząc o atletyce, sięga po wiele anegdot, którymi ubarwia swoją narrację,
jak chociażby tę o Ferenike (§ 17), która chciała być na olimpiadzie trenerką swego
syna Peisitorosa, czy też o bokserze Tisandrze z Naksos, który nie miał żadnych wymagań
życiowych (§ 43). Ta jest niemal dubletem historii o spotkanym przez Herodesa Attyka
silnym wiejskim chłopaku nazywanym Heraklesem od Herodesa.
Pismo O atletyce wpisuje się też w utwory Drugiej Sofistyki, których autorzy
przypominali z romantyczną nostalgią dawną grecką przeszłość, a ta obejmowała również
sport. Wymienić tu można Diona z Prusy (ok. 40–115) ukazującego (por. IX Arnim)
Diogenesa, który w czasie zawodów istmijskich wyśmiał przechwalających się siłą
fizyczną atletów, niepotrafiących walczyć z przeciwnościami losu. Zwycięstwo nad
nimi przynosi dopiero nagrodę prawdziwą, bo cnotę i szczęście. Podobnie o jego Mowie
Istmijskiej (or. IX Arnim) pyszniącemu się zwycięstwem w biegu zawodnikowi Diogenes
powiedział, że mające mniej rozumu zwierzęta są wszak od niego szybsze, a konia nikt
nie pokona w konkurencji kopania.
Wspomniany tu już Lukian w dialogu Anacharsis wprowadza Solona rozmawiającego w
Atenach z owym władcą scytyjskim na temat greckiej kultury fizycznej i wygłaszającego
również pochwałę dawnych obyczajów w tym względzie. Tłumaczy on Anacharsisowi, że
ciała zawodników dzięki ćwiczeniom gimnastycznym „stają się bardziej zahartowane
na cierpienia i wytrzymalsze, (–) a człowiek tak zahartowany nieprędko zacznie się
pocić i rzadko zapada na zdrowiu”.
Myśli podobne do uwag Filostratosa znajdują się też w Zachęcie do studiowania sztuk
Galena i sprowadzają się do pytania, czy atletyka „przynosi powszechną korzyść całemu
państwu, czy też jedynie indywidualną tym, którzy ją uprawiają”. Ów uczony lekarz
podkreśla jednak, że ćwiczy ona jedynie ciało, a nie duszę.
Ciekawe są również uwagi Filostratosa o niezdrowej diecie zawodników, którymi włącza
się on w powszechną wówczas krytykę pogoni za luksusem stołu. Młodszy od niego
Plutarch (50–120) pisze podobnie w traktacie W trosce o zdrowie, zalecając, by „znać
miarę w jedzeniu, nie zaś gromadząc nadmiar pokarmu w organizmie, tłumić umysł
surowym i fermentującym pożywieniem, które szkodzi trawieniu”, a chrześcijański,
współczesny Filostratosowi Klemens Aleksandryjski (140–215) gani tych, którzy
wybierają wyrafinowane przysmaki sycylijskiej kuchni.
Dzisiejszego czytelnika rażą zapewne poglądy Filostratosa na eugenikę (§ 28). Można
przypuszczać, że ich źródłem jest Państwo Platona.
Wyjaśnienia wymaga polski tytuł pisma Filostratosa O atletyce , gdyż jego Greca forma mówi
o gimnastyce, za czym poszli tłumacze na języki nowożytne. Grecka gimnastyka nie tyle
oznacza po polsku atletyki, o której pisze autor, ile również ją obejmuje.
O atletyce Filostratosa ukazuje się po raz pierwszy w języku polskim. Przekład ten kończy
prezentację tego autora czytelnikowi polskiemu.
Wstęp / 5
O atletyce / 11
Bibliografia / 79
Przekłady Filostratosa w języku polskim / 81
Wykaz ilustracji / 83
102 strony, Format: 12.0x19.0cm, oprawa twarda
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|