Geopolityczne przemiany białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej
Białoruś znajduje się w przestrzeni konfliktowego nakładania się przeciwstawnych
interesów dominujących podmiotów geopolitycznych, a dominująca pozycja Rosji w
regionie ogranicza możliwości otwartej współpracy z Unią Europejską. Białoruskie
dziedzictwo kulturowe w przeważającym okresie czasowym wiąże ją z dziedzictwem
cywilizacji zachodniej, adaptowanej głównie w ramach kolejnych unii, a w końcu i wspólnej
państwowości z państwem polskim.
Autor łączy w swoich badaniach problemy cywilizacji i geopolityki. Skupia się przy
tym na problemach Europy Wschodniej.
Celem publikacji jest przedstawienie przynależności cywilizacyjnej Białorusi w
ujęciu dziejowym.
Wskazuje się na znaczenie wielowiekowego procesu okcydentalizacji kultury
białoruskiej, a także na cywilizacyjne konsekwencje rosyjskiej dominacji nad
przestrzenią białoruską, jaka nastąpiła w wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga
Narodów, sowietyzacji tego kraju i jaka towarzyszy kształtowaniu niepodległego
państwa.
Praca zorientowana jest na rozpoznanie i identyfikację uwarunkowań geopolitycznych
determinujących kształtowanie dziedzictwa białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej oraz
dokonanie analizy dotychczasowej ewolucji przestrzennej badanego podmiotu pod kątem
potencjału reorientacji geopolitycznej.
Autor spogląda także w przyszłość, rozważając stojące przed Białorusią wybory
cywilizacyjne. Dokonuje analizy geopolityki białoruskiej przestrzeni pod kątem
potencjalnych zmian mogących mieć wpływ na zmianę obecnej struktury systemu
międzynarodowego w tym regionie świata. Problemem badawczym jest określenie roli, jaką
odgrywa dziedzictwo cywilizacyjne ziem białoruskich w procesie interpretacji i predykcji
ich geopolitycznej ewolucji przestrzennej. Traktowana w przyjętym procesie badawczym
przestrzeń cywilizacyjna wpisuje się w trójwymiarowy obszar wyznaczany przez czas jako
proces dziejowy, zasięg terytorialny jako miernik obszarowy oraz wartości i
doświadczenia kulturowe jako czynnik cywilizacyjny. Skumulowany rejestr doświadczeń
cywilizacyjnych ze względów heurystycznych, eksplanacyjnych i predyktywnych poddany jest
krytycznej analizie geopolitycznej.
W pracy podnosi się szereg istotnych zagadnień kształtujących tożsamość oraz
geopolityczną orientację białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej, w tym m.in.:
• oddziaływanie europejskich wzorców cywilizacyjnych na kształtowanie
cywilizacyjnej tożsamości przestrzeni białoruskiej w dobie Wielkiego Księstwa
Litewskiego,
• wpływ polityki rusyfikacji okresu zaborów na dezintegrację tożsamości
cywilizacyjnej dawnej Rzeczypospolitej,
• efekt cywilizacyjny włączenia ziem białoruskich do geopolitycznej przestrzeni ZSSR
z towarzyszącą temu sowietyzacją na płaszczyźnie instytucjonalnej, ekonomicznej oraz
społecznej,
• znaczenie postsowieckiego dziedzictwa w aspekcie funkcjonowania współczesnego
państwa białoruskiego,
• rolę Białorusi w geopolitycznej strefie interesów Federacji Rosyjskiej.
Pośród towarzyszących badaniu wielu pytań znajdujemy następujące:
• Jakie są perspektywy ewolucji systemu politycznego na Białorusi w kierunku
transformacji ustrojowej umożliwiającej zacieśnianie więzów współpracy z Unią
Europejską?
• Czy na Białorusi nastąpiła trwała zmiana cywilizacyjnej orientacji społecznej pod
wpływem długoletniej dominacji rosyjskiej okresu carskiego i sowieckiego?
Unia Europejska, cechując się wysokim potencjałem oddziaływania na bazie swej soft
power, wpływa na dynamikę systemowych zmian zachodzących w jej otoczeniu.
Czy białoruska przestrzeń cywilizacyjna jest wolna od takich interakcji?
332 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka