ILUZJA A REALIZM GRA Z WIDZEM W SZTUCE HOLENDERSKIEJ 1580-1660 ZIEMBA A. Bankowa.pl

Iluzja a realizm

Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580-1660

Iluzja a realizm. to pierwsze panoramiczne opracowanie w języku polskim dotyczące sztuki holenderskiej XVII w., z uwzględnieniem najwybitniejszych artystów tego okresu: Hendricka Goltziusa, Hendricka Vrooma, Rembrandta, Johannesa Vermeera.

Celem pracy jest ukazanie integralnego związku (a nie, jak dotychczas przyjmowano, sprzeczności) między grą iluzji a realistyczną reprezentacją, zaś kluczem interpretacyjnym - koncepcja obrazu otwartego na widza: obrazu bezpośrednio odwołującego się do odbiorcy i wciągającego go do przestrzeni i treści przedstawienia.

Autor, wykorzystując swoje doświadczenia naukowca, wykładowcy akademickiego oraz muzealnika, prezentuje bogato ilustrowaną, ogólnohumanistyczną rozprawę, wychodzącą poza hermetyczny dyskurs naukowy, dostępną wszystkim zainteresowanym nie tylko sztuką holenderską Złotego Wieku (1580-1660), ale również historią sztuki i kultury europejskiej. Rodzaj publikacji: naukowa

I. Między opisem a iluzją rzeczywistości. Wprowadzenie do sztuki holenderskiej   9
I.1. Nowe społeczeństwo Republiki Zjednoczonych Prowincji i jego sztuka 9
I.2. Różne kategorie złudzeń w sztuce holenderskiej 14
I.3. Dawne i nowe interpretacje siedemnastowiecznej sztuki holenderskiej 17
I.4. Iluzja jako zasada sztuki 29
I.5. Optyka, perspektywa, iluzja 36
I.6. „Kultura ciekawości” w Holandii: kolekcjonerzy i koneserzy sztuki 42
Constantijn Huygens i dwór orański   43
Obce dwory europejskie 52
Mieszczańscy koneserzy i kolekcjonerzy: patrycjusze, humaniści, uczeni, artyści     63

II. Cuda sztuki i natury: prawda a złudzenie 77
II.1. Herkules i żaba. Między wzniosłą „historią” a ilustracją naukową: manieryści około 1600–1620 77
Karel van Mander     77
Cornelis Cornelisz. van Haarlem 81
Hendrick Goltzius 84
Herkules Farnese 93
Osobliwości sztuki: techniczne eksperymenty Goltziusa i Segersa   96
Penschilderijen Goltziusa 97
Penschilderijen : tradycje i kontynuacje 104
Ręka Goltziusa 107
Hercules Segers – eksperymentator 109
Przyroda osobliwa i zwykła: Segers, Savery, Goltzius, de Gheyn    116
Realizm wyspekulowany: górskie pejzaże Segersa i Saverya 116
Naturalia i mirabilia . Ryby, żaby i muszle: Goltzius, de Gheyn i inni 122
Wieloryby 126
II.2. Obrazy śmierci 132
Konterfekty zmarłych 132
Szubienice    136
Pierwsze Lekcje anatomii 138
Anatomia doktora Tulpa jako „mówiący obraz”   141
II.3. Przełamać barierę 149
Tradycje XV–XVI wieku: „pudełko” Albertiego i „przekraczanie bariery lica” w malarstwie niderlandzkim i weneckim    149
Obraz za kotarą: odsłanianie widoku    157
Zabawa dla podglądaczy: kasety perspektywiczne    174
Rembrandt: wyjście z kadru. Wizerunki w ramie, niszy, oknie, drzwiach lub za parapetem      176
Autoportret jako optyczna gra z widzem: prawda i fałsz lustra    186
Autoportret w lustrze i z lustrem: tradycja rozmowy obrazu z lustrem 194
Autoportrety Rembrandta: realizm czy fantazja? Problem stroju i kostiumu 198
Aemulatio 200
Trompe-l’oeil 210
Iluzja domowego sprzętu: ścienne wnęki, szafki, regały, kredensy Gerrita Dou i innych mistrzów 216
Quodlibet 220
Szczygieł Fabritiusa i inne ptasie trompe-l’oeil 225
Obraz obrazu, czyli Coś z Niczego 232

III. Nowa topografia. Realizm a fantazja. Gra konwencji 239
III.1. Morze 239
Hendrick Vroom i malarstwo marynistyczne . 242
Morskie bitwy Vrooma 244
Parady statków i ich „portrety grupowe”, „profile” portów 254
Poza morską „historią”: marina rodzajowa. Diuny, plaże i nabrzeża 262
Snelle techniek – „szybka maniera”: inwencja artystyczna i wytwór nowego gustu, pomysł na poszerzenie rynku sztuki czy rezultat kryzysu gospodar- czego?   265
Porcellis, de Vlieger, van Goyen, van de Cappelle 267
Marynistyczne penschilderijen 275
III.2. Miasto 279
Widok Delft Vermeera   279
„Profile” miast   283
Mapy i atlasy    290
Mapy i widoki Claesa Jansz.’a Visschera   . 297
Wnętrze miasta   303
Fortyfikacje 304
Miasto jako wnętrze publiczne 306
Miejskie zakątki i zaułki. Uliczki i podwórka 310
Kerkinterieurs : od imaginacji do dokumentu    312
III.3. Het Land– kraj między miastem a morzem 324
Geografia patriotyczna    324
Małe pejzaże 325
Schilderachtig : „malowniczość” rodzimego krajobrazu   327
Plaisante plaetsen
Claesa J. Visschera: dokument topograficzny, przewodnik turystyczny, manifest patriotyczny    329
Plaisante plaetsen : dialog z widzem   337
Holenderskie „kaprysy” Jana van Goyena, Salomona van Ruysdaela i Hermana Saftlevena     . 339
Konkluzje 343
Przypisy 348
Bibliografia 400
Indeks postaci historycznych 439
Spis ilustracji 466
Źródła ilustracji 476

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.