Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania
Humanistyczna perspektywa ekonomii
Tematem książki jest przede wszystkim człowiek w
gospodarce i w społeczeństwie, a w mniejszym zakresie sama gospodarka. Tym różni się
ona od większości prac z ekonomii, które koncentrują się zazwyczaj na mechanizmach i
strukturach gospodarki, a zwłaszcza na sferze dla ekonomisty najważniejszej, jaką jest
rynek. Rynek to potężny i ważny mechanizm regulujący zachowania ludzi, ale teoria
rynku, będąca trzonem ekonomii, nie wyjaśnia w pełni wielu fundamentalnych zjawisk w
zakresie procesów gospodarczych.
ze wstępu autora
Książka stanowi ważny wkład do dyskusji o kondycji i
problemach metodologicznych współczesnej ekonomii, a także do dyskusji o polityce
gospodarczej i kierunkach zmian ustrojowych. Jerzy Wilkin, wskazując ekonomię
instytucjonalną jako ważny nurt ekonomicznej refleksji, pokazuje jej zróżnicowanie i
niewykorzystany potencjał badawczy. Zwraca także uwagę na braki nowej ekonomii
instytucjonalnej, które wydają się konsekwencją trudności zaistnienia w głównym
nurcie koncepcji prawdziwie nieortodoksyjnych. Główny nurt ekonomii otworzył się na
koncepcje Ronalda Coase’a, Douglassa Northa, Olivera Williamsona, ale już nie na Johna
Galbraitha. A przecież w kontekście ostatniego kryzysu i zmian instytucjonalnych
współczesnego kapitalizmu analizy tego ostatniego wydają się zawierać większy
potencjał wyjaśniający i prognostyczny.
z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Janiny Godłów-Legiędź
Wstęp
Rozdział 1
Pluralizm metodologiczny w ekonomii - jego podstawy i konsekwencje
1.1. O pożyteczności studiów metodologicznych
1.2. Inspiracje metodologiczne i alchemia metodologii naukowej
1.3. Metodologia ekonomii - główne kierunki poszukiwań i obszary sporów teoretycznych
1.4. Źródła frustracji i satysfakcji w uprawianiu ekonomii
1.5. Koncepcja człowieka gospodarującego jako fundament ekonomii głównego nurtu
1.6. Ekonomia jako wiedza i nauka
1.7. Matematyczność świata i matematyczność ekonomii
1.8. Dwa dominujące nurty w badaniach nad podstawami
zachowań ludzkich
1.9. Nauka a prawda
Rozdział 2
Wizje gospodarki i świata społecznego - trzy metafory
2.1. Metafora mechanizmu
2.2. Metafora systemu
2.3. Metafora dramatu
2.3.1. Człowiek gospodarujący jako istota dramatyczna
2.3.2. Czym jest dramat: w sztuce, życiu społecznym i nauce
2.3.3. Świat jako scena dramatu i dialog jako otwarcie na innego
2.3.4. Dramat a wolność człowieka
Rozdział 3
Dlaczego ekonomistom potrzebna jest filozofia?
3.1. O potrzebie filozofii zaangażowanej
3.2. Filozofia, nauka, Bóg - fundament wiedzy i mądrości
3.3. Kondycja nauk ekonomicznych - kilka wstępnych refleksji filozoficznych
3.4. Nauka a filozofia
3.5. Czy ekonomista bywa metafizykiem?
Rozdział 4
Czy ekonomia może być piękna?
4.1. Poszukiwanie piękna w ekonomii
4.2. Czym jest piękno?
4.3. Piękno w nauce
4.4. Przedmiot ekonomii a jej piękno
4.5. Metody badawcze ekonomii a jej piękno
4.6. Czy ekonomia jest etyczna?
Uwagi końcowe
Rozdział 5
Kultura jako fundament instytucjonalny gospodarki
5.1. Ewolucja zainteresowania kulturą wśród ekonomistów
5.2. Czym jest kultura?
5.3. Trudności w budowaniu teorii kultury
5.4. Jedność i różnorodność człowieka oraz kultury
5.5. Ewolucja kultur i cywilizacji - długookresowa perspektywa instytucjonalna
5.6. Proces społeczno-kulturowego wykorzeniania się gospodarki
5.7. Kultura rywalizacji
5.8. Różnorodność kultur a systemy kulturowe
5.9. Porządkująca rola kultury w chaotycznym świecie
Uwagi końcowe
Rozdział 6
Instytucje - koncepcje, definicje i spory interpretacyjne
6.1. Gdzie kryją się instytucje?
6.2. Spontaniczność i kreacjonizm w kształtowaniu instytucji
6.3. Definicje instytucji
6.4. Instytucje, środowisko instytucjonalne i system instytucjonalny
6.5. Instytucje i instytucjonalny system gospodarczy w ujęciu Leszka Balcerowicza
6.6. Koncepcja Mary Douglas - podejście antropologiczne do problematyki instytucji
6.7. Instytucje jako podstawa wspólnego życia
6.8. Instytucje a organizacje
6.9. Instytucje totalne
6.10. Instytucje długiego trwania
6.11. Nauka w okruchach a instytucje
Rozdział 7
Równowaga instytucjonalna i zmiana instytucjonalna
7.1. Koncepcje równowagi gospodarczej w teorii ekonomii
7.2. Ekonomia układów złożonych i ekonomia złożoności
7.3. Krytyka teorii równowagi ekonomicznej
7.4. Równowaga instytucjonalna
7.5. Koncepcja równowagi instytucjonalnej w ujęciu Masahiko Aokiego
7.6. Równowaga instytucjonalna a ład społeczny
7.7. Zmiana instytucjonalna
Uwagi końcowe
Rozdział 8
Thorstein Veblen i klasyczny instytucjonalizm
8.1. Veblenowska koncepcja instytucji
8.2. Rywalizacja jako źródło marnotrawstwa
8.3. Symbole i wyznaczniki pozycji społecznej
8.4. Krytyka stosunków kapitalistycznych
8.5. Inni przedstawiciele klasycznego instytucjonalizmu
Rozdział 9
Nowa ekonomia instytucjonalna. Ogólna charakterystyka, podstawy metodologiczne i
główne nurty badawcze
9.1. Prekursorzy nowej ekonomii instytucjonalnej
9.2. Ogólna charakterystyka nowej ekonomii instytucjonalnej: między tradycyjną
ekonomią instytucjonalną a ekonomią neoklasyczną
9.3. Podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej
9.3.1. Koncepcja instytucji
9.3.2. Pojęcie transakcji i kontraktu
9.3.3. Kategoria kosztów transakcji
9.3.4. Efektywność a inne determinanty instytucji
9.4. Podstawowe problemy metodologiczne nowej ekonomii instytucjonalnej
9.4.1. Problem relacji jednostki do instytucji i indywidualizm metodologiczny nowej
ekonomii instytucjonalnej
9.4.2. Problem ograniczeń informacyjnych i racjonalności ludzi jako podmiotów
gospodarujących
9.4.3. Problem nieuczciwości ludzi jako podmiotów gospodarowania: oportunizm
Uwagi końcowe
Rozdział 10
Ekonomia uprawnień własnościowych
10.1. Pojęcie uprawnień własnościowych
10.2. Koncepcja uprawnień własnościowych w teorii ekonomii
10.3. Podstawowe funkcje ekonomiczne uprawnień własnościowych według teorii praw
własności
10.4. Zakres i znaczenie uprawnień własnościowych
10.5. Przyczyny, mechanizmy i skutki zmian uprawnień własnościowych
10.6. Dyskusje wokół teorii praw własności
Uwagi końcowe
Rozdział 11
Teoria agencji
11.1. Ogólna charakterystyka i podstawy metodologiczne teorii agencji
11.2. Problem optymalnego kontraktu a warunki wynagrodzenia agentów
11.3. Problem monitorowania realizacji kontraktu między zwierzchnikiem i agentem
11.4. Praktyczne problemy dotyczące kontraktów w świetle teorii agencji
11.5. Pozytywna teoria agencji
11.6. Ilustracja problemu agencji: przypadek amerykańskiego finansisty
Bernarda L. Madoffa i lekcja z kryzysu finansowego 2007-2009
Rozdział 12
Ekonomia kosztów transakcji
12.1. Czym są transakcje i co wpływa na ich przebieg oraz efekty
12.2. Koszty transakcji a koszty gospodarowania
12.3. Koszty transakcji a specyficzność i charakter zasobów
12.4. Procesy adaptacji w gospodarce a koszty transakcji
12.5. Bodźce i kontraktowanie w procesach transakcji
12.6. Struktury instytucjonalne transakcji - klasyfikacja i charakterystyka
12.7. Integracja pionowa jako instytucjonalna forma adaptacji
12.8. Struktury transakcji a stosunki zatrudnienia pracowników
Uwagi końcowe
Rozdział 13
Przedsiębiorstwo jako instytucja
13.1. Czym jest przedsiębiorstwo?
13.2. Problem granic przedsiębiorstwa w nowej ekonomii instytucjonalnej
13.3. Różnicowanie się teorii przedsiębiorstwa we współczesnej ekonomii
Rozdział 14
Państwo w ujęciu ekonomii instytucjonalnej
14.1. Państwo jako instytucja i zarazem kreator instytucji formalnych
14.2. Spór o koncepcję i rolę państwa w gospodarce - dwa paradygmaty
14.3. Koncepcje państwa w klasycznym i nowym instytucjonalizmie
14.4. Zmiana roli państwa w warunkach globalizacji
14.5. Państwo a rozwój, wolność i demokracja
Uwagi końcowe
Podsumowanie
Bibliografia
Indeks osób
264 strony, Format: 16.4x23.2, oprawa miękka
