English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej

Komentarz

Praktyczny komentarz do ustawy z 5.8.2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1255), stanowi kompleksowe omówienie zagadnień z zakresu zasady udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, a także zasady działania organów administracji publicznej w zakresie edukacji prawnej.

Zanim powstał projekt ustawy, pojawiały się głosy, że w Polsce brakuje kompleksowo uregulowanego systemu pomocy prawnej dla ubogich. Wprawdzie istnieje instytucja adwokata z urzędu, ale w dobie inflacji prawa i rozwoju nowych technologii, pomoc na etapie sądowym to często pomoc spóźniona. Zwłaszcza w przypadku najsłabszych i najbiedniejszych członków społeczeństwa polskiego.

Stąd też pojawił się projekt stworzenia systemu pomocy prawnej, który na etapie przedsądowym i pozasądowym zapewniałby profesjonalną pomoc prawną, przy czym rozwiązałby tak istotne – z perspektywy realizacji strategii rozwoju kraju do roku 2020 – problemy, jak:

1. Niedostateczna świadomość prawna obywateli oraz nierozwinięta a szeroko rozumiana kultura prawna – problem niskiej świadomości prawnej przykładowo ilustrują statystyki Rzecznika Praw Obywatelskich: „Duża liczba spraw, w których udzielono wnioskodawcom informacji o przysługujących im środkach działania wskazuje na niski stan świadomości prawnej. Jednocześnie świadczy o tym, że w dalszym ciągu nie funkcjonuje powszechny system pomocy prawnej i informacji prawnej”.
2. Niepełna ochrona na etapie przedsądowym interesów prawnych osób najbardziej potrzebujących – Autorzy raportu „Korzystający i niekorzystający z poradnictwa prawnego i obywatelskiego” (Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012) wyodrębnili dwa główne typy beneficjentów pomocy prawnej: „nieśmiałych petentów” (osoby znajdujące się w bardzo trudnej, niekiedy nawet dramatycznej sytuacji nie tylko materialnej, ale także osobistej – w ich wypadku występował nie jeden problem prawny, ale cały splot problemów, połączonych i wzajemnie się warunkujących) i „świadomych klientów” (osoby traktujące pomoc jako mniej lub bardziej należną usługę, mające wyższe wymagania). Wydaje się, że to właśnie pierwsza z grup (tj. zwłaszcza osoby wykluczone lub zagrożone wykluczeniem społecznym) wymaga priorytetowego wsparcia, gdyż druga jest obecnie w stanie skorzystać z pomocy prawnej świadczonej m.in. przez instytucje publiczne lub organizacje pozarządowe.
3. Różnice regionalne w dostępności pomocy prawnej – co do zasady, szeroko rozumiane porady prawne są w Polsce najłatwiej dostępne w wielkich miastach niż w terenach mniej zaludnionych.

Publikacja ta pozwoli na zapoznanie się z:

• zakresem nieodpłatnej pomocy prawnej – sytuacją podmiotową (osoba uprawniona), realizacją zadania przez powiat, porozumieniem z gminami, udziałem organizacji pozarządowych; ponadto rozdział drugi zawiera przepisy dotyczące nieodpłatnej informacji prawnej, która ma przysługiwać każdej osobie fizycznej, niezależnie od jej statusu materialnego. W rozumieniu przepisu będzie ona polegać na poinformowaniu o obowiązujących aktach normatywnych regulujących przedstawiony problem prawny lub o sposobach uzyskania pomocy w jego rozwiązaniu. Co istotne, udzielanie nieodpłatnej informacji prawnej nie będzie związane z obowiązkiem podawania danych osobowych przez beneficjenta;
• zakresem działań edukacyjnych – dotyczy ona kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Ma stworzyć warunki do podnoszenia kultury prawnej społeczeństwa, która obok stanowienia i stosowania prawa jest ważnym czynnikiem kształtującym ład społeczny;
• kwestią oceny wykonywanych zadań z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej – obowiązek dokonywania corocznej oceny wykonywania zadań z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnej informacji prawnej oraz edukacji prawnej społeczeństwa nakłada się na Ministra Sprawiedliwości. Rozwiązanie to ma zapewniać monitorowanie funkcjonowania projektowanych instytucji i ewentualne ich dostosowywanie do zmieniających się warunków i potrzeb społecznych;
• finansowaniem nieodpłatnej pomocy prawnej – sposób finansowania nowych zadań publicznych, wprowadzanych przez ustawę, skonstruowano w postaci dwóch algorytmów, opartych na liczbie mieszkańców odpowiedniej jednostki podziału terytorialnego, oraz na kwocie bazowej. Jej wysokość corocznie określałby Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu.

System nieodpłatnej pomocy oraz nieodpłatnej informacji prawnej ma zatem doprowadzić do stworzenia mechanizmów umożliwiających dostęp do uzyskania porady prawnej przez osoby fizyczne, które z uwagi na swój status materialny lub sytuację życiową nie mają możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy prawnej, a wszystkim osobom fizycznym zagwarantować dostęp do informacji prawnej.

Autorami komentarza jest troje profesjonalnych prawników, dwóch adwokatów i radca prawny. Autorzy pisząc komentarz odwołali się do swojego doświadczenia uzyskanego w ramach udzielania pomocy prawnej.

Komentarz przeznaczony jest dla szerokiego kręgu odbiorców. Skierowany jest przede wszystkim do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych, sędziów, którym przyjdzie się zmierzyć w pracy zawodowej z tą tematyką. Będzie on użyteczny także dla studentów i absolwentów studiów prawniczych, aplikantów adwokackich, radcowskich oraz sądowych. Komentarz może być użyteczny także dla każdego zainteresowanego powyższą problematyką.

Przedmowa
Wykaz skrótów
Bibliografia

Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej z dnia 5 sierpnia 2015 r. (Dz.U. 2015, poz. 1255)

Rozdział 1. Przepisy ogólne
Art. 1. Zakres przedmiotowy
Art. 2. Stosunek do innych ustaw

Rozdział 2. Nieodpłatna pomoc prawna
Art. 3. Zakres nieodpłatnej pomocy
Art. 4. Zakres podmiotowy, osoba uprawniona
Art. 5. Udzielający pomocy prawnej
Art. 6. Umowa z powiatem
Art. 7. Dokumentacja udzielonej pomocy
Art. 8. Punkt udzielania pomocy, wymiar czasu
Art. 9. Realizacja zadania przez powiat, porozumienia z gminami
Art. 10. Porozumienie z okręgową radą adwokacką i radą okręgowej izby radców prawnych
Art. 11. Udział organizacji pozarządowej
Art. 12. Zbiorcza informacja o wykonaniu zadania przez powiat
Art. 13. Upoważnienie ustawowe

Rozdział 3. Edukacja prawna
Art. 14. Zakres działań edukacyjnych
Art. 15. Inne podmioty

Rozdział 4. Ocena wykonywania zadań z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej
Art. 16. Ocena wykonania zadań
Art. 17. Rada Nieodpłatnej Pomocy Prawnej
Art. 18. Członkowie Rady

Rozdział 5. Finansowanie nieodpłatnej pomocy prawnej
Art. 19. Dotacje celowe
Art. 20. Kwota dotacji, podział

Rozdział 6. Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 21. Zmiany w PrAdw
Art. 22. Zmiany w RadPrU
Art. 23. Zmiana w ustawie o działach administracji rządowej
Art. 24. Zmiana w PożPubWolontU

Rozdział 7. Przepisy dostosowujące i przepis końcowy
Art. 25. Podmioty odpowiedzialne
Art. 26. Daty krańcowe
Art. 27. Kwota bazowa w 2016 r
Art. 28. Wydatki budżetu na realizację zadań
Art. 29. Wejście w życie

Indeks rzeczowy

144 stron, Format: 12.1x19.4, oprawa miękka