(Nie)przypadkowa edukacja
Wyobraźmy sobie (podążając za myśleniem Michała Hellera zawartym w jego pracy
Filozofia przypadku) wszystkie prawa fizyczne, biologiczne, psychologiczne i
socjologiczne, którym podlega człowiek, jako wielką siatkę. W siatce tej są puste
przestrzenie albo „wolne miejsca” pozostawione na działanie przypadków. Bez nich,
czyli bez zjawisk przypadkowych, cała struktura społeczna nie mogłaby funkcjonować,
tak jak siatka bez pustych przestrzeni byłaby tylko bezładnym pęczkiem sznurków. Nasza
egzystencja ma zatem charakter równocześnie nieprzypadkowy i przypadkowy
W odniesieniu do edukacji praktyczne zastosowanie tej metafory oznacza z jednej strony
respektowanie i wdrażanie do respektowania praw uniwersalnych, z drugiej zaś stwarzanie
warunków dla dowolnej, eksploracyjnej aktywności ucznia i akceptacji błądzenia. W
pierwszym przypadku obowiązywać będzie kryterium prawdziwości, czyli zgodności z
prawdą obiektywną, w drugim natomiast obowiązujące będzie kryterium słuszności,
czyli zgodności z wewnętrznymi odczuciami.
Intencją autora zaprezentowanego zbioru esejów było wejście w świat
postkonwencjonalny i naszkicowanie kontekstów, problemów, założeń i wyzwań edukacji
postkonwencjonalnej.
Edukacja taka mogłaby być inaczej określana jako otwarta (K. Popper), nieliniowa
(M. Heller), transgresyjna (J. Kozielecki).
Wprowadzenie / 7
Rozdział 1. Otwarte społeczeństwo. Otwarta edukacja /
13
Rozdział 2. Edukacja jako system nieliniowy /
33
Rozdział 3. Edukacja w kulturze ryzyka /
65
Rozdział 4. Pogranicze i progowość. Ambiwalencja i antycypacja
/
83
Rozdział 5. Edukacja do transgresji /
105
Rozdział 6. Rozwój duchowy – między dyscypliną i spontanicznością
/
123
Rozdział 7. Foresight w edukacji, czyli jak przyszłość określa
teraźniejszość /
147
Rozdział 8. Trzecia kultura – inspiracje dla pedagogiki /
167
Rozdział 9. Estetyka w poznawaniu prawdy. Metafora jako narzędzie poznania
/ 185
Zakończenie / 209
212 stron, Format: 14.5x21.0cm, oprawa miękka