|
IKONA NOWOCZESNOŚCI KOLEJ W LITERATURZE POLSKIEJ
TOMASIK W. wydawnictwo: WYD UMK, 2015, wydanie IIcena netto: 64.79 Twoja cena 61,55 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Ikona nowoczesności
Kolej w literaturze polskiej
Kolej zmieniła świat, tego sądu nie da się dziś ani podważyć, ani osłabić.
Kolej przeformowała przestrzeń (świat pod jej wpływem „skurczył się”), czas (który
nabrał ekonomicznej wartości i stał się fizycznie odczuwalny), relacje społeczne
(przyspieszając formowanie się „ciała zbiorowego”), a także człowieka („modernizując”
zmysły i świadomość). Te wszystkie zmiany nie mogły pozostać bez wpływu na
literaturę. Choćby dlatego, że w potocznym rozumieniu literatura mówi o świecie
czytelnika, pokazuje ludzi działających w jakiejś przestrzeni i doświadczających
czasowości. Rewolucja komunikacyjna nie mogła dotknąć literatury, skoro jest ona
jednym z kanałów społecznego komunikowania się. Jeśli nowoczesna, wysokonakładowa
prasa wpłynęła na kształt powieści (a w jakimś sensie ten gatunek stworzyła), to
trudno zakładać, że wpływu takiego nie wywarła kolej z wszystkim, co z sobą
przyniosła.
Literatura i kolej kontaktują się od połowy XIX w. rozmaicie. W prezentowanej
książce usiłuję te sposoby skatalogować i pokazać, że doświadczanie nowoczesności
mogła dokonywać się w kolejowej scenerii. Stawiam tezę, że jazda pociągiem była oprócz
przechadzki po wielkomiejskiej ulicy jedną z dwu najważniejszych krystalizacji
doświadczenia, o jakim mowa.
Przesłanie / 7
Wprowadzenie / 9
Rozdział 1. Życie jest podróżą (kolejową) / 19
Rozdział 2. Sienkiewicza descensus ad inferos / 35
„Dziwny kraj” / 35
Podróżowanie „pozorami prawdy ozdobne” / 41
W „żółtym domu” / 55
Rozdział 3. Podróże do „ziemi obiecanej”. Reymont wobec Bestii ludzkiej /
69
O „spotkaniu się” pociągów pod Warszawą / 69
Między Warszawą a Paryżem / 83
Bestia ludzka po polsku / 95
Rozdział 4. Railway story. Opowiadanie kolejowe / 113
„Próżnia środkowej przestrzeni” / 113
Grabiński i Demon ruchu / 121
Ginsbert i Kobiety w pociągu / 133
Rozdział 5. Deadline. Jeszcze o opowiadaniu kolejowym / 141
Rozdział 6. Szalona lokomotywa albo witkacy kontra zola / 165
Rozdział 7. Przyboś kolejowy / 191
„Na nawrotnym kole kolei” / 191
Na uskrzydlonych kołach / 196
Widzenie koleją / 205
Rozdział 8. Kolej i nowoczesna tożsamość. Trzy analizy / 213
Diagram becka / 213
Warszawa funkcjonalna / 221
Na dworcu i pod dworcem ... / 226
Rozdział 9. Maszyna na wystawie. Szlakiem tuwimowej Lokomotywy / 235
Lokomotywa – wzór 1936 / 235
Lokomotywa – wzór 1947 / 244
Lokomotywa – wzór 1998 / 252
Rozdział 10. Stacja końcowa: Auschwitz. O pociągach i „śmierci przemysłowej”
/ 259
Niemcy są ludźmi / 259
„Dym człowieka” / 271
Rozdział 11. Parowóz dziejów / 287
„Słowo jak dzwon” / 287
„Na pełnej parze do stacji marzeń” / 297
„Uwierzyliśmy megafonom” / 314
Rozdział 12. 253 + 1. Zaproszenie do tematu: Kolej i po-nowoczesność /
319
Zamknięcie / 339
Aneks fotograficzny / 351
Ważniejsze pozycje bibliograficzne / 385
Spis ilustracji / 397
Summary. The icon of modernity. The railway in polish literature / 401ndeks osobowy / 405
414 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa twarda
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|