Mediacje semiotyczne
Semiotyczne mediacje to alternatywa dla krytycznej analizy dyskursu. Podstawą tego
podejścia są: refleksyjność, metody semiotyki społecznej, ale też badawcza tradycja
polskiej lingwistyki kulturowej. Analiza mediacyjna to rekonstruowanie myślenia i
działania wszystkich aktorów sporu z ich własnej zaangażowanej perspektywy, a
następnie – porównywanie owych stanowisk; szukanie miejsc wspólnych i wizji nie do
pogodzenia.
W połowie 2016 roku – w sytuacji zerwania dialogu społecznego – podejście
mediacyjne jest być może ostatnią próbą zainicjowania debaty. Debaty, która prowadzi
nie tyle do zwycięstwa, ile do zrozumienia. Z próby tej Akademia nie powinna rezygnować.
Celem opisanych w tej książce badań była rekonstrukcja mechanizmów krytycznego
odbioru przekazów multimodalnych (multisemiotycznych).
Mowa tu o sytuacjach, w których odbiorcy niespecjaliści dostrzegają w wypowiedzi
warstwę ideologiczną i próbują ją krytykować czy nawet demaskować. Omawiane
zjawisko społeczne - w teorii recepcji określane mianem odczytania opozycyjnego – jest
w Polsce stosunkowo nowe, to znaczy nasiliło się w ostatnich latach z powodu ekspansji
kultury wizualnej, mediów społecznościowych, ale też z powodu polaryzacji polskiego
życia publicznego i samego społeczeństwa.
O czym jest ta książka?
Wprowadzenie
Demokracja semiotyczna
Demokracja chaotyczna
Semiotyczne mediacje
Rozdział 1. Strategie patrzenia
Percepcyjne i kulturowe podstawy patrzenia
Interpretacja obrazów wieloznacznych - eksperyment
Rozdział 2. Semiotyka deprecjacji
Głosy sprzeciwu
Oczami krytyków
W poszukiwaniu modelu uniwersalnego
Rozdział 3. Rasa: spór o Murzynka Bambo
Metodologia
Rekontekstualizacje przedmiotu sporu
Dwa odczytania Murzynka Bambo
Perspektywa afirmatywna
Perspektywa krytyczna
Dyskursywne miejsca sporne
Podsumowanie
Analizowane materiały
Rozdział 4. Wiek: Spór o ustępowanie miejsca
Renegocjowanie zasad
Czym jest "ustępowanie miejsca"
Perspektywy w sporze
Perspektywa osób młodych
Perspektywa osób uprzywilejowanych
Perspektywa normatywna
Scenariusze zachowań i strategie działań
Sposoby zdobywania miejsca
Sposoby odmawiania
Sposoby ustępowania miejsca
Podsumowanie
Wybrane źródła
Rozdział 5. Poglądy polityczne: spór o "faszyzm"
Pułapka rekontekstualizacji
Rozumienie potoczne
Początki pojęcia - rok 1919
Współczesne obrazy faszyzmu w sferze publicznej
Semiotyczne protesty
Podsumowanie
Zakończenie
Aneks: analiza semiotyczna - procedura badań wizualnych
Bibliografia
140 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa miękka