Inaczej niż pisać
Lévinas i antropologia postmodernistyczna
Rozważania nad tym, jak tekst jako podstawowy nośnik wiedzy i wymiany idei w obszarze
humanistyki i nauk społecznych, kształtuje to, co nazywamy wiedzą. Punktem wyjścia do
tych przemyśleń są prace filozoficzne Emmanuela Lévinasa oraz amerykańskich
antropologów postmodernistycznych, pozwalające autorce skupić uwagę na etycznych
podstawach krytyki norm tekstowych.
Tekst nigdy nie jest tylko o tym, o czym jest, bo to, jak został napisany, jakie
stanowisko prezentuje, co prezentuje i w jakich kategoriach, świadczy o pobocznych,
nieartykułowanych wprost celach.
Autorka wskazuje ograniczenia tekstu jako narzędzia komunikacji i jako metafory
przedmiotu poznania.
Pyta o sens „pisania inaczej”: inaczej niż to wcześniej robiono, ale też
inaczej, czyli hermetycznie, niejasno, w taki sposób, że tekst staje się wyzwaniem dla
czytelnika.
Opowiada się za pożytkami mogącymi płynąć ze zmagania się z pisarstwem
odmawiającym posłuszeństwa w lekturze.
Wprowadzenie 9
Rozdział I. Moment kontrtekstowy 29
Mapa i terytorium 29
Tekst w teorii piśmienności 42
Wystąpienie kontrtekstowe „z wnętrza” tekstu 50
Jak rozumieć zmianę 53
Zmiana paradygmatu 53
Kryzys społeczny 57
Episteme 62
Moment i „teraz” u Lévinasa i antropologów postmodernistycznych 71
Rozdział II. Lévinas i antropologia. Problemy i kategorie 79
Antropologowie o Lévinasie 79
Lévinas o antropologii 93
Pokrewne diagnozy 99
Rozdział III. Krytyka tekstu 133
I. Antropologowie 134
Dwyer 135
Clifford 140
Tyler 157
Crapanzano 165
Marcus 173
Asad 180
Tekstualizm antropologów postmodernistycznych 183
II. Lévinas 184
Tekst jako całość 187
Instytucje piśmienne 195
Tematyzacja prowadząca do pisma 198
Geneza kategorii mówienia i powiedzianego 210
Nostalgia jako rdzeń języka 225
Rozdział IV. W poszukiwaniu kontrtekstu. Strategie pisarskie Lévinasa
229
Próby opisu 233
Derridiańska fala 233
Sebbah: test podmiotowości u granic filozofii 236
Pojęcia nadrzędne 243
Ekscendencja 245
Od-mowa 248
„Teologia negatywna” 249
Zapytywanie 255
„Późniejsza uprzedniość” 259
Podmiotowość 265
Bierność 270
Niejednoznaczność jako zasada rozumowania 274
Pisanie nadmiarowe 285
Hiperbola i paradoks 285
Gęstość językowej materii 294
Język jako il y ai sprawczość 307
Rozdział V. W poszukiwaniu kontrtekstu. Antropologowie 315
I. Postulaty 315
Polifonia 317
Oddać głos cieniom 319
Autor w rozmowie ze sobą. I cieniami 322
Fikcja równouprawnionego dialogu w tekście 324
Narodziny kultury w rozmowie 328
Ja – Inny – Trzeci 330
Wielogłosowość jako celowa niekonkluzywność 333
Czas tekstu 335
Światopogląd ironiczny 339
Ewokacja 341
II. Zastosowania 349
Portret etnograficzny. Tuhami 349
Fakty, dane i prawda opowieśc i 350
Opowieść i tekst a walka o przetrwanie 365
Czas tekstu 373
Bierność 377
Nisa i Esperanza. Papierek lakmusowy feminizmu 379
Siostra i siostrzenica 385
Traduttore, traditore 391
Zakończenie 403
Po co kontrtekstowość? 403
Funkcjonalność modeli mediów 404
Logika kontrtekstowa 406
Nieporozumienie jako etyczna komunikacja 407
Kontrtekstowość: fenomen historyczny i powracający impuls 411
Ograniczenia i perspektywy badawcze 413
Posłowie. Nowy kontrtekstowy świat – napisał Grzegorz Godlewski
415
Bibliografia 425
Indeks osób 437
442 strony, Format: 13.5x20.4, oprawa miękka