Empatia moralność a życie społeczne
Publikacja jest pierwszym szerokim polskim opracowaniem problematyki empatii z punktu
widzenia socjologii, stanowiącym interesujące wprowadzenie do bardziej szczegółowych
zagadnień z pogranicza socjologii moralności, historii idei moralnych i socjologii
emocji.
Autorzy prezentują kwestie teoretyczne i metodologiczne dotyczące badania empatii
oraz przedstawiają wyniki własnych studiów nad funkcjonowaniem empatii w powiązaniu z
różnymi zjawiskami ze sfery moralności, literatury, sztuki, z sytuacją osób niepełnosprawnych,
nieheteroseksualnych, Żydów czy imigrantów. Rozpatrują kulturowo-strukturalne
przyczyny wykluczania pewnych kategorii osób i doświadczeń z „empatycznej wspólnoty”,
a także opisują mechanizmy społecznego konstruowania takich wspólnot na przykładzie
tzw. mrocznej turystyki do miejsc zagłady i miejsc narodowej pamięci. Empatia wiąże
się moralnością. W ujęciu filozoficznym i teologicznym empatię zbyt często traktuje
się jako stan i przeżycie naturalne, uniwersalne i spontaniczne, za mało miejsca zaś
poświęca się analizowaniu jej jako dyspozycji poddanej socjalizacji, zróżnicowaniom o
charakterze międzykulturowym, historycznym i społecznym, wiążącej się z
funkcjonowaniem ludzi w ich rolach społecznych i zawodowych. W ujęciu socjologicznym,
reprezentowanym przez Autorów, empatia analizowana jest jako cecha o charakterze społecznym,
tzn. podlegająca społecznemu uczeniu, kontroli społecznej i interpretacji kulturowej,
której ramy wyznaczają uwarunkowania kulturowe, religijne, światopoglądowe,
polityczne, instytucjonalne i sytuacyjne.
Wstęp
.
7
Część I. Empatia a moralność
Krzysztof Kiciński, Moralność i różne oblicza empatii
13
Barbara Lewenstein, Tomasz Pasierski, Współczucie, zaufanie a profesjonalizm
medyczny
.
66
Wojciech Pawlik, Empatia i moralność a kategoria bliźniego
. 80
Część II. Empatia. Teorie i metody
Elżbieta Zakrzewska-Manterys, Empatia jako kategoria pojęciowa w kontekstach psychologii
i socjologii
105
Grażyna Woroniecka, Empatia jako pojęcie teoretyczne. Ujęcie pragmatyczne
119
Wojciech J. Sobolewski, Poliperspektywa empatyczna w badaniu terenowym
131
Część III. Empatia w literaturze i sztuce
Dorota Żurkowska, Podążając ścieżką empatii. Buddyzm zaangażowany Thich
Nhat Hanha a urzeczywistnienie „ideału miłości” Leona Petrażyckiego .
147
Joanna Włodarczyk, Andersen – nauczyciel empatii
160
Agnieszka Wiśniewska-Kumaniecka, Teatr społeczny a ponowoczesność 174
Paweł Możdżyński, O współodczuwaniu we współczesnych sztukach plastycznych
.
186
Część IV. Empatia a grupy mniejszościowe i zmarginalizowane
Katarzyna Jaszczyk-El Guerouani, Między empatią a refleksją społeczno-polityczną. O
roli czynnika emocjonalnego we francuskim ruchu na rzecz imigrantów Sieć „Edukacja bez
Granic” (RESF)
203
Jacek Kochanowski, Poza granicami empatii i współczucia. Strategie polityczne osób
nieheteroseksualnych
.
230
Magdalena Łukasiuk, Empatia i inne emocje w sytuacji tymczasowej niepełnosprawności
248
Małgorzata Melchior, Skąd ten brak współczucia? O stosunku Polaków do Żydów w
okresie niemieckiej okupacji i w latach tużpowojennych . 268
Adelina M. Gołębiowska, Współodczuwanie i wczucie jako kategorie obecne w świętowaniu
rocznic wybuchu powstania warszawskiego
280
Magda Szleszyńska-Szczap, Oblicza współczucia w świecie mrocznej turystyki 294
Bibliografia
.
313
356 stron, Format: 16.5x23.6, oprawa miękka