English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Inteligenckość zaprzeczona

Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit

Książkę Piotra Kulasa zaliczyć należy do studiów sytuujących się w obszarze pogranicza łączącego socjologię historyczną, badania „świadomości społecznej” członków klas i warstw społecznych i analizę dyskursu. (…) Stwierdzam z satysfakcją, iż autor poszerza naszą wiedzę o kolejnym – tym razem już XXI-wiecznym – stadium przemian polskiej inteligencji (…), kontynuując w twórczy sposób trwającą w polskiej socjologii od dawna debatę nad tą kwestią.
Wypada pozytywnie ocenić zarówno analizę teoretyczną etosu i tożsamości, zawartą we wstępnej części pracy, jak i sposób posłużenia się tymi pojęciami przy opracowywaniu materiału empirycznego i prezentacji wyników. (…) Autor proponując wiele przydatnych z poznawczego punktu widzenia i ugruntowanych w materiale empirycznym typologii, wybrał korzystną drogę ich konstruowania. Skoncentrował się mianowicie na antynomiach i ambiwalencjach statusu inteligencji w społeczeństwie polskim tak współcześnie, jak i w przeszłości. Otworzyło to drogę do dostrzeżenia podstawowych dylematów w sferze indywidualnych tożsamościowych identyfikacji, a także w procesie ewoluowania inteligenckiego etosu.

Prof. dr hab. Zbigniew Bokszański

Przeczytałem dużą, poważną rozprawę, która świadczy zarówno o świetnej znajomości tematu, erudycji autora, jak i wszechstronności socjologicznej analizy. Mogę wręcz powiedzieć: powstała książka poważna i inspirująca. (…) Piotr Kulas świetnie buduje teoretyczne ramy swojej rozprawy (…). Bardzo jest to wszystko przekonujące i sugestywnie przedstawione. Podziwiam, jak autor analizuje wypowiedzi swoich respondentów należących do młodej inteligencji, odnosząc się do kwestii rzeczywiście dla nas fundamentalnych, a mianowicie wizji transformacji, tradycji inteligenckiej oraz usytuowania inteligencji wobec tak zwanej klasy średniej. O zaletach książki można długo. (...) Nie mam wątpliwości co do tego, że będzie szeroko dyskutowana i wejdzie do kanonu polskich socjologicznych rozważań o rodzimej inteligencji.

Prof. dr hab. Paweł Śpiewak

Piotr Kulas, socjolog, doktor, adiunkt w Uniwersytecie Warszawskim. Opublikował Turniej Garbusów. Problematyka tożsamości w twórczości Witolda Gombrowicza i Czesława Miłosza (Katowice 2009); Rozmowy o inteligencji (Warszawa 2016), obejmujące wywiady z wybitnymi polskimi intelektualistami i naukowcami. Współredaktor książek poświęconych społeczeństwu obywatelskiemu i demokracji. Wspólnie z prof. Pawłem Śpiewakiem autor koncepcji i redaktor numeru tematycznego „Kultury Współczesnej” zatytułowanego: Postinteligencja. Współczesne formy manifestacji inteligencji oraz inteligenckości. Publikował m.in. w „Kulturze i Społeczeństwie”, „Przeglądzie Humanistycznym”, „Przeglądzie Politycznym”, „Przeglądzie Filozoficznym. Seria Nowa”, „Przeglądzie Socjologii Jakościowej”, „Opcjach”. Laureat konkursu FUGA (2013–2016) organizowanego przez Narodowe Centrum Nauki. W 2010 roku otrzymał nagrodę indywidualną drugiego stopnia Ministra Nauki za wyróżnioną rozprawę doktorską.

Część I PROLOG

Wprowadzenie
Podziękowania

Rozdział 1. Etos i tożsamość. Perspektywa
Etos i inteligencja
Etos i zmiana społeczna
Inteligencja jako "stan świadomości"
Etos a habitus
W obronie świadomości
Etos a światopoglądowy model tożsamości
Perspektywa tożsamości indywidualnej
Perspektywa tożsamości zbiorowej
Podsumowanie

Część II TOŻSAMOŚĆ

Rozdział 2. Typy tożsamości
Kontynuatorzy. Pochodzenie inteligenckie - inteligent
Aspiranci. Pochodzenie nieinteligenckie - inteligent
Zniechęceni. Pochodzenie nieinteligenckie - nie-inteligent
Kontestatorzy. Pochodzenie inteligenckie - nie-inteligent
Podsumowanie

Rozdział 3. "Dead again" - debata o końcu inteligencji po 1989 r.
Zanikanie inteligencji
Koniec etosu i jego obrona

Rozdział 4. Pokolenie "?" czy "2000"?

Rozdział 5. Antynomie inteligenckiej tożsamości
Inteligencja w "pojęciu polskim"
Wykształcenie i etos
Europa Środkowo-Wschodnia i historia
Cztery ujęcia inteligencji
Grupa statusowa i "enklawa stylu życia"
Inteligencja zaangażowana
Inteligencja jako część klasy średniej
Inteligencja jako grupa nieistniejąca

Rozdział 6. Inteligencja a problem polskiej transformacji

Rozdział 7. Młodzi wobec transformacji
Zapośredniczone doświadczenie transformacji
Problem dekomunizacji

Rozdział 8. Transformacja, etos i potrzeba zaangażowania
W stronę większego uspołecznienia
Jeśli nie transformacja, to co?
"Powrót" inteligenckiego etosu?
Podsumowanie

Część III ETOS

Rozdział 9. Inteligencja wobec klasy średniej po 1989 r.
Inteligencja jako część klasy średniej
Od etosu inteligenckiego do etosu klasy średniej
Zarys etosu klasy średniej
Dynamika etosu

Rozdział 10. Młodzi wobec klasy średniej
Inteligencki bohater
Dystans wobec klasy średniej
Inteligencja jako część klasy średniej
Redefinicja etosu
W stronę wspólnego dobra
Podsumowanie

Rozdział 11. W stronę inteligenckiego etosu. Nieunikniona ambiwalencja wzoru
Historyczne źródła ambiwalencji
Ramy pojęciowe etosu i reprezentatywna postać inteligenta
Tradycja "uaktualniona"
Współczesny sens etosu
Poczucie uwikłania i rodzące się zobowiązanie
Pomiędzy rozumem a emocjami
Publiczne role
Etos kompletny i zadanie emancypacji
Podsumowanie

Rozdział 12. Kulturowe wzory zaangażowania
Etos uwewnętrzniony
Etos równoważony
Etos odrzucony
Podsumowanie

Rozdział 13. Inteligencki etos pracy jako forma zaangażowania
Mit sukcesu
"Inteligencki" etos pracy
Współczesny etos pracy
Niewyobcowująca praca
Indywidualny sukces versus zobowiązania wobec społeczeństwa
Wizja sukcesu i poczucie bezinteresowności
Podsumowanie

Rozdział 14. Etos i polityka
Antypolityka
Anty-antypolityka
Pomiędzy polityką a akademią

Rozdział 15. Skale polskości
Odzyskać romantyzm
Afirmacja
Umiar
Dystans
Różne głosy w obrębie jednej tradycji

Rozdział 16. Intelektualiści wobec inteligencji
Inteligencja i intelektualiści w narracjach młodych
Inteligencja wobec intelektualistów
Intelektualiści jako warunek istnienia inteligencji
Intelektualiści jako spadkobiercy inteligencji
Intelektualiści wobec inteligencji
Podsumowanie

Rozdział 17. Od środowiska do instytucji
Znaczenie środowiska
"Moralne" instytucje
Należy bronić uniwersytetu...
...i prawa do publicznego zaangażowania
Podsumowanie

Część IV EPILOG

Rozdział 18. Zakończenie

Rozdział 19. Epilog. "Pozłacany wiek" inteligencji i źródła ambiwalencji etosu
Początki etosu
Od elity...
Ambiwalencja wzorów. Część 1
Między powstaniami
Pierwsza definicja
Warstwa międzyklasowo położona
Ambiwalencja wzorów. Część 2
Ambiwalencja wzorów - cd. Postszlacheckie dziedzictwo
W stronę przełomu
Przełom XIX i XX wieku, czyli w stronę wewnętrznego pęknięcia
Podziały w obrębie inteligencji
Warstwa średnia
Zadania elity
Inteligentni proletariusze
Antyinteligenckość
Polityczne podziały

Dodatek
Metodologiczne aspekty badania inteligencji
Dyspozycje do wywiadu z młodymi inteligentami

Bibliografia

Summary. Intelligentsia denied. Ethos and identity of young
Polish intellectuals‘ elites

O autorze
Indeks nazwisk

448 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka