|
ZNACZENIE FILOZOFII OŚWIECENIA CZŁOWIEK WŚRÓD LUDZI
GRABOWSKA B. GRZELIŃSKI A. ŻELAZNA J. RED. wydawnictwo: WYD UMK, 2016, wydanie Icena netto: 67.20 Twoja cena 63,84 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Znaczenie filozofii Oświecenia
Człowiek wśród ludzi
Oświecenia nie byłoby bez zwrotu w stronę rozumu, a ten nie jest żadną ideą, lecz
własnością nader pospolitą – już sto lat wcześniej René Descartes powiadał, że
nikt nie uskarża się na jego brak. Osiemnastowieczni filozofowie bodajże po raz
pierwszy problematyzują owo nikt, pytając o rozum dzieci, „dzikich”, sawantów,
geniuszy, wynalazców, szaleńców, ba – kobiet (dziewczynek, dziewcząt), aktualnych i
przyszłych matek „rodu ludzkiego”, a nie tylko o „rozum ludzki”. Ma on zresztą
wiele postaci – common sense, zdrowy rozum (rozsądek), „chłopski rozum”, rozum
praktyczny, czysty, spekulatywny itd., a także granicę, którą jest utrata rozumu lub
zmysłów. Zawsze jednak objawia się wśród ludzi, pośród ludzkich spraw, bez względu
na to, czy aktualnie należymy do jakiejś wspólnoty, czy – jak w pewnym momencie
Robinson Crusoe albo Denis Diderot – zostaliśmy z niej czasowo wyłączeni. Epoka
rozumu, jak zwykło się w skrócie charakteryzować „optymistyczne” Oświecenie,
dostrzegała i eksponowała jego faktyczność i jednostkowość – rozum jest zawsze i
tylko czyjąś dyspozycją – nie tracąc przy tym z oczu innej jego niezbywalnej cechy:
powszechności. Wszystko może nas dzielić – pochodzenie, język, religia, płeć,
zamożność, zdrowie, wykształcenie czy upodobania, lecz taki sam i ten sam jest mój i
twój rozum.
Tom prezentuje wyniki badań nad filozofią Oświecenia prowadzonych w wielu
ośrodkach naukowych w kraju. Tym, co łączy wszystkie pomieszczone w nim teksty, jest
zwrócenie uwagi na oświeceniowe rozumienie społecznej natury człowieka. Autorzy
przedstawiają jej różne aspekty: od funkcjonowania instytucji służących prowadzeniu
i upowszechnianiu badań naukowych, przez osiemnastowieczne projekty edukacyjne,
kształtowanie się ówczesnych gustów estetycznych i znaczenie przykładane do języków
narodowych, aż po społeczny wymiar medycyny. Prace te nie tylko ukazują, jak bardzo
złożony jest obraz Oświecenia, ale też przypominają, że depozytariuszami opiewanego
w tej epoce rozumu jesteśmy my – poszczególni ludzie, a jego funkcjonowanie wymaga
istnienia rozmaitych łączących nas więzi.
Wprowadzenie / 7
Zdzisław Jerzy Czarnecki
Odkrywanie świata historycznego – odmienność drog: „L’epoque des Lumieres”
i „Aufklarung” / 11
Mirosław Żelazny
Podstawy Kantowskiej filozofii Oświecenia / 33
Marian Skrzypek
Czy Staszic był utopistą? / 43
Andrzej Ostrowski
Renesans, czyli co po Oświeceniu rosyjskim? / 75
Przemysław Gut
Radykalne Oświecenie i nowoczesność / 91
Jerzy Kopania
Teologia naturalna La Mettriego / 103
Sabina Kruszyńska
Jeana-Jacques’a Rousseau „religia l’amour de soi” / 129
Tomasz Kupś
Radykalizacja filozofii religii w poźnych pismach Kanta / 149
Anna Tomaszewska
W stronę radykalnego Oświecenia: uwagi o religii według Spinozy i Kanta /
167
Stanisław Janeczek
Komisja Edukacji Narodowej a „Wielka Encyklopedia Francuska” / 187
Włodzimierz Tyburski
Polska myśl oświeceniowa o szkolnej edukacji etycznej / 197
Joanna Usakiewicz
Antyk, greka, łacina... „c’est demode”? Oświecenie wobec tradycji starożytnych
Grekow i Rzymian / 211
Zbigniew Pietrzak
Rola i znaczenie towarzystw naukowych w kształtowaniu nauk przyrodniczych i
filozofii przyrody w XVII i XVIII wieku / 225
Adam Grzeliński
John Locke i The Royal Society of London / 255
Barbara Grabowska
Oświeceniowy model wychowania na przykładzie „Original Stories” Mary
Wollstonecraft / 279
Krzysztof Wawrzonkowski
Dobre towarzystwo – rozwoj smaku estetycznego w dobie Oświecenia / 295
Przemysław Spryszak
Joseph Butler i Francis Hutcheson o benewolencji i jej bezinteresowności
/ 307
Marta Szymańska-Lewoszewska
Pojęcie wspolnoty i jej dobra w Jonathana Swifta rozważaniach o Irlandii w „Listach
kupca sukiennego” (1724–1725) / 339
Dariusz Juruś
Alternatywne ekonomie Oświecenia / 357
Damian Leszczyński
Okultystyczne źrodła oświeceniowej antropologii / 369
Maria Nowacka
Oświecenie wobec szczepień ochronnych / 385
Jolanta Żelazna
„Nie-rozum” w karbach wiedzy? Medycyna i filozofia / 409
432 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|