Gra o węgiel
Socjologiczne uwarunkowania konfliktu wokół planów powstania kompleksu
wydobywczo-energetycznego w województwie lubuskim
Monografia stanowi obszerne i wyczerpujące studium teoretyczno-empiryczne dotyczące
konfliktu wokół przemysłu wydobywczo-energetycznego.
Autorka analizuje sytuację konfliktową wokół planów powstania kopalni węgla
brunatnego i elektrowni na terenie lubuskich gmin Gubin i Brody, mającą miejsce od 2008
do 2015 roku, wpisując ją w szeroki kontekst uwarunkowań krajowych i międzynarodowych.
Praca składa się z dwu części. W pierwszej przedstawione zostały konteksty
teoretyczne dotyczące podstaw funkcjonowania polskiej i globalnej energetyki zgodnie z
ideą zrównoważonego rozwoju oraz przebiegu konfliktów społecznych. Druga część
książki poświęcona została przedstawieniu analiz empirycznych skoncentrowanych na
diagnozie i uwarunkowaniach sytuacji konfliktowej wynikającej z podjęcia planów
powstania kopalni i elektrowni opartych na zasobach węgla brunatnego w lubuskich gminach
Gubin i Brody.
Praca jest swoistym zaproszeniem do dyskusji na temat konfliktów w społecznościach
lokalnych uwikłanych w procesy rozwojowe.
Wprowadzenie
.
9
1. Idea zrównoważonego rozwoju – tło teoretyczne
21
1.1. Definiowanie zrównoważonego rozwoju i krytyka pojęcia
26
1.2. Zrównoważony rozwój a rozwój energetyki
30
1.3. Uwarunkowania wdrażania idei zrównoważonego rozwoju
. 31
1.4. Rola samorządów w kreowaniu zrównoważonego rozwoju na poziomie regionalnym i
lokalnym
35
2. Uwarunkowania funkcjonowania systemu energetycznego na świecie, w Europie
oraz w Polsce
.
41
2.1. Determinanty rozwoju sektora energetyki w ujęciu statystycznym . 42
2.2. Światowy system elektroenergetyczny
46
2.3. Zasoby surowców energetycznych w skali globalnej
. 48
2.4. Polityka energetyczna w Polsce wczoraj i dziś
53
2.5. Węgiel jako ważne ogniwo systemu energetycznego
. 59
2.6. Struktura pozyskiwania oraz użytkowania nośników energii w Polsce i Unii
Europejskiej
61
2.7. Bezpieczeństwo energetyczne w Polsce
. 62
2.8. Węgiel brunatny w Polsce
.
68
2.9. Znaczenie złoża Gubin-Brody w kształtowaniu polskiego systemu energetycznego
.
70
2.10. Charakterystyka procesu inwestycyjnego związanego z powstaniem kompleksu
energetycznego opartego na węglu brunatnym 75
2.11. Zgodność zapisów w zakresie planowania przestrzennego związanego z planowaną
inwestycją
.
81
2.12. Elementy świadomości energetycznej Polaków
. 84
2.12.1. Kwestie ekologii
88
3. Specyfika konfliktów społecznych
91
3.1. Rodzaje konfliktu
.
98
3.2. Sfery konfliktu
98
3.3. Konsekwencje konfliktów
99
3.4. Czy można uodpornić się na konflikt?
101
3.5. Funkcje konfliktów
104
3.6. Dynamika konfliktu
.
104
3.7. Jak radzić sobie z konfliktem?
.
107
3.8. Konflikty energetyczne jako szczególna kategoria konfliktów społecznych. 109
3.8.1. Definicyjne ujęcie syndromu NIMBY
110
3.8.1.1. Uwarunkowania polityczne
113
3.8.1.2. Uwarunkowania ekonomiczne
114
3.8.1.3. Uwarunkowania społeczne
. 114
3.8.2. Etapy konfliktów z występującym syndromem NIMBY . 115
3.8.3. Argumentacja podejmowana przez strony konfliktu . 117
3.8.4. Konsekwencje występowania konfliktów wokół inwestycji . 119
3.8.5. Metody rozwiązywania konfliktów społecznych wokół in westycji . 119
3.8.5.1. Metody autorytarne
119
3.8.5.2. Metody ekonomiczne
. 121
3.8.5.3. Metody partycypacyjne
122
4. Diagnoza sytuacji na terenie występowania konfliktu wokół planowanego
powstania kompleksu wydobywczo-energetycznego Gubin-Brody
126
4.1. Sytuacja społeczno-demograficzna gmin Gubin i Brody
127
4.1.1. Charakterystyka demograficzna
. 127
4.1.2. Sytuacja gospodarcza
139
5. Metodologiczne podstawy rozważań
149
5.1. Problematyka badawcza i schemat analityczny
150
5.2. Warsztat badawczy
159
6. Wielowymiarowe uwarunkowania planowanej inwestycji energetycznej
166
6.1. Wymiar formalno-instytucjonalny
166
6.1.1. Etapy rozwoju sytuacji konfliktowej wokół inwestycji .
166
6.1.2. Strony konfliktu – identyfikacja otoczenia społecznego in westycji . 173
6.1.2.1. Macierz interesariuszy projektu
. 183
6.1.3. Administracyjne instrumenty wykorzystane w sytuacji konfliktowej wokół inwestycji
.
186
6.2. Wymiar informacyjno-perswazyjny
.
188
6.2.1. Kontekst wydarzeń – działania perswazyjne interesariuszy . 188
6.2.2. Społeczny odbiór działań związanych z inwestycją
196
6.3. Wymiar jednostkowy
197
6.3.1. Postrzeganie konfliktu na osi inwestor-mieszkańcy .
197
6.3.2. Postawy mieszkańców wobec inwestycji
199
6.3.2.1. Komponent poznawczy
. 199
6.3.2.1.1. Wiedza na temat inwestycji 200
6.3.2.1.2. Postrzeganie konsekwencji wykupu 209
6.3.2.1.3. Postrzeganie skutków inwestycji dla różnych kategorii społecznych
212
6.3.2.2. Komponent afektywny
215
6.3.2.2.1. Deklaracje stanowiska wobec inwestycji . 216
6.3.2.2.2. Przekonanie o nieuchronności inwestycji 220
6.3.2.2.3. Dynamika stosunku do inwestycji w społecznym odbiorze
. 223
6.3.2.3. Komponent behawioralny
. 226
6.3.2.3.1. Zainteresowanie sprawami inwestycji 226
6.3.2.3.2. Postrzeganie relacji społecznych w gminie w kontekście planowanej inwestycji
230
6.3.2.4. Typ postaw wobec inwestycji
. 234
6.4. Przeciwnicy inwestycji – uwarunkowania występowania syndromu NIMBY
.
237
6.5. Konsekwencje planowanej inwestycji – gra interesów
241
6.6. Preferowane kierunki rozwoju gminy z perspektywy mieszkańców 249
6.7. Fazy rozwoju konfliktu, z uwzględnieniem specyfiki inwestycji .
252
Podsumowanie
.
255
Gra o lubuski węgiel
.
265
Spis tabel
275
Spis wykresów
277
Spis schematów
.
279
Bibliografia
280
292 strony, Format: 16.7x23.9, oprawa miękka
