Katalonia
Między pragmatyką konfliktu a tożsamością
Książka Mai Biernackiej jest zwięzłą, dobrze
skonstruowaną i napisaną rozprawą, poświęconą współczesnej Katalonii, targanej
potężnymi konfliktami (...). Omawia problemy bardzo ważne i nad wyraz aktualne (...).
Dostarcza informacji o kształcie współczesnego państwa hiszpańskiego oraz sporach o
prawne umocowanie pojęcia narodu i narodowości. Są tu m.in. odwołania do historii
Hiszpanii, prawna i porównawczo-językowa analiza dokumentów wyznaczających ustrój państwa,
a wreszcie przedstawienie własnych badań empirycznych. (...).
Maja Biernacka dobrze i bez uproszczeń pokazuje w swych badaniach rzeczywistość. Są
one źródłem informacji o poglądach mieszkańców Katalonii pokazując dowodnie
olbrzymie zróżnicowanie wiedzy, stopnia znajomości języka katalońskiego i zakresu
dyglosji, postaw, deklarowanych oczekiwań, możliwych zachowań i wyborów politycznych
(...). Wyniki badań dobrze tłumaczą przebieg niedawnych wydarzeń politycznych i
społecznych i pomagają Czytelnikowi zrozumieć skomplikowaną sytuację Katalonii (...).
Badania mają także walor ogólniejszy, dostarczając argumentów w tak ostatnio żywej,
zarówno w literaturze polskiej jak i światowej, teoretycznej debacie na temat narodu i
grup etnicznych (...).
Na szczególne podkreślenie zasługują kompetencje językowe Autorki, rzadko który
badacz byłby w stanie przeprowadzić w języku obcym tak rozbudowane wywiady, wymagające
specyficznego słownictwa (...).
z recenzji prof. dr. hab. Marka Ziółkowskiego
Książka Mai Biernackiej jest bardzo ciekawa i wartościowa (...). Wypełnia
lukę w istniejącym stanie wiedzy na gruncie dyscypliny naukowej, jaką jest socjologia.
Wybór tematu badawczego uważam za interesujący, trafny i nowatorski (...). Ogromną
wartością pracy jest odniesienie się do badań własnych, które Autorka przeprowadziła
w Katalonii, stanowią one bardzo istotny materiał źródłowy.
Ze względu na aktualność poruszanej tematyki książka ma szansę stać się
publikacją, po którą chętnie będą sięgać Czytelnicy. Może być polecana studentom
takich kierunków jak socjologia, politologia czy bezpieczeństwo.
z recenzji dr hab. Małgorzaty Myśliwiec, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Maja Biernacka – socjolog (doktorat – Instytut Studiów
Politycznych PAN), tłumacz (studia translatorskie – Instytut Lingwistyki Stosowanej
UW), lektor i licencjonowany egzaminator języka angielskiego (Pearson 2006), a także
licencjonowany pilot wycieczek zagranicznych (UKFiT 3/1992). Autorka licznych artykułów
publikowanych m.in. w czasopismach: Kultura i Społeczeństwo (2016), Kultura Popularna
(2016), Polityka i Społeczeństwo (2016), Czas Kultury (2016, 2017), Przegląd Socjologii
Jakościowej (2017), Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny (2017), Przegląd
Humanistyczny (2017), Sensus Historiae (2017), Studia Historica Gedanensia (2017), Kultura
i Edukacja (2017), Journal of Urban Ethnology (2017), Politeja (2018).
Autorka książek: Człowiek korporacji. Od normatywizmu do afirmacji własnego Ja (2009)
oraz Hiszpania wielokulturowa. Problemy z odmiennością (2012), redaktor naukowa i współautorka
tomu Od Ameryki Łacińskiej do Gwinei Równikowej. Tożsamość, granice, naród (2017).
Adiunkt w Instytucie Socjologii i Kognitywistyki Uniwersytetu w Białymstoku, wykłada również
w Collegium Civitas, mieszka w Warszawie.
Wstęp
.
9
Rozdział 1
Kształt współczesnego państwa hiszpańskiego. Konsensus i kwestie zapalne
15
1.1. Od frankistowskiego unitaryzmu do państwa autonomii 17
1.2. Hiszpania jako państwo autonomii . 20
1.3. Proces autonomiczny, czyli o trybie oddolnym i odgórnym formowania wspólnot
23
1.4. Semantyczne przeobrażenia pojęcia „autonomia”… jako signum temporis
transformacji systemowej w Hiszpanii 24
1.5. In brevi. Paradoks pojęcia „autonomia” a podział terytorialny Hiszpanii
. 26
Rozdział 2
Czym jest w Hiszpanii naród? Oś sporu o Katalonię .
28
2.1. Naród czy narody Hiszpanii? 28
2.2. Lud i ludy Hiszpanii
. 30
2.3. Spór o projekt nowego statutu Wspólnoty Autonomicznej Katalonii. Ku reformie
konstytucyjnej? . 32
2.4. Konstytucja Hiszpanii w służbie pluralizmu politycznego i kulturowego
35
2.5. Czy Katalonia może „wypisać się” z Hiszpanii? Zapora konstytucyjna wobec
konkurencyjnych form ustrojowych . 39
2.6. Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym… a ograniczenie możliwości wyrażania dążeń
secesjonistycznych 40
2.7. Flaga a dążenia niepodległościowe…. Czy katalońskie symbole stanowią
kontestację Hiszpanii w przestrzeni publicznej? . 41
Rozdział 3
Katalonizm a secesjonizm kataloński. Aparat pojęciowy i geneza zjawiska
47
3.1. Katalonizm jako termin zbiorczy. Wykraczając poza secesjonizm
. 50
3.2. Katalonizm polityczny i jego warianty . 53
3.3. Katalonizm kulturowy
54
3.4. La Renaixença i kształtowanie się katalońskiej idei narodowej
55
3.5. „Oda a la Patria”, czyli o roli języka… w tworzeniu się katalońskiej świadomości
narodowej 59
3.6. Początki katalonizmu politycznego. Czy wyłącznie chodziło o niepodległość?
60
3.7. Katalonizm a nacjonalizm kataloński. Wykraczając poza ideę narodową
66
3.8. Katalonizm a europejskość. Aspiracje cywilizacyjne jako czynnik secesjonizmu
68
Rozdział 4
Reperkusje substancjalizmu , czyli o dychotomicznych wizjach odmienności
narodowo-etnicznej
72
4.1. Substancjalizm a kategorie narodowo-etniczne . 74
4.2. Wbrew substancjalizmowi. Co zrobić z ludzką podmiotowością?
77
4.3. Tożsamość terytorialna a więzy ze wspólnotą wyobrażoną . 79
4.4. Odrębność narodowo-etniczna? . 80
4.5. Język a tożsamość
83
4.6. Co zrobić z substancją etniczną? Od holizmu do indywidualizmu metodologicznego
. 84
Rozdział 5
Koncepcja Krain Katalońskich i jej ciężar ideowy . 86
5.1. Pankatalonizm, czyli co może oznaczać Katalonia . 86
5.2. Katalońska wspólnota wyobrażeniowa i jej odniesienia terytorialne
. 87
5.3. Katalońska Aragonia czy aragońska Katalonia? Język i tożsamość
90
5.4. Walencja i jej powiązania z Katalonią 93
5.5. Baleary i podtrzymywanie katalońskiego dziedzictwa . 95
5.6. Katalońskie dziedzictwo poza granicami państwa hiszpańskiego
. 101
5.7. Krainy Katalońskie jako przedmiot postulatów w partyjnych manifestach ideowych
104
5.8. Naród bez państwa, czyli „poćwiartowanie” i okupacja Krain Katalońskich w
manifeście ideowym ERC 106
5.9. Krainy Katalońskie i „wyzwolenie klasy robotniczej” w manifeście ideowym PSAN
. 111
5.10. Między nauką a interesem symbolicznym. O akademickim umocowaniu idei Krain Katalońskich
113
5.11. Fantasmagoria Krain Katalońskich, czyli o wizji krytycznej secesjonizmu
114
Rozdział 6
Badania własne na terenie Wspólnoty Autonomicznej Katalonii
116
6.1. Wprowadzenie i zakres badań. Cel, hipotezy i pytania badawcze
116
6.2. Dobór próby i charakterystyka osób badanych . 117
6.3. Metoda, procedura badawcza, pytania i hipotezy 120
6.4. Dodatkowe uwarunkowania procedury badawczej . 122
6.5. Wyniki badań własnych .
126
6.6. Weryfikacja hipotez i wnioski
184
Zakończenie
. 189
Aneks
Część pierwsza
. 194
Część druga
. 206
Literatura
211
Indeks nazwisk
245
Indeks rzeczowy
256
258 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa miękka
