Wykładnia w prawie administracyjnym
SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO TOM 4
Wykładnia w prawie administracyjnym. Tom 4 zawiera szczegółowe
omówienia poświęcone stosowaniu prawa.
Pierwsza część tomu zawiera rozważania dotyczące stosowania i wykładni
prawa administracyjnego. Kolejna część tomu poświęcona jest podstawom
decyzji stosowania prawa administracyjnego. Książka zawiera także rozważania
i praktyczne wskazówki poświęcone zastosowaniu przepisów krajowego prawa
administracyjnego oraz przepisom prawa międzynarodowego jako podstawom decyzji
stosowania prawa administracyjnego.
Autorzy omawiają także kwestie dotyczące pojęcia, koncepcji i przebiegu wykładni
administracyjnej. W tej części pracy jest mowa o teoriach wykładni prawa i ich
zastosowaniu. Niezwykle cenne jest ukazywanie konkretnych przykładów z
orzecznictwa NSA poświęconych rzeczywiście stosowanym modelom wykładni.
Kolejny fragment książki dotyczy problemów wykładni językowej w prawie
administracyjnym.
Autorzy omawiają też kwestie dotyczące wykładni systemowej
przepisów prawa administracyjnego: regułom systemowym, wykładni
systemowo-strukturalnej, wykładni systemowo-aksjologicznej.
Odrębny rozdział poświęcony został wykładni celowościowo-funkcjonalnej.
Szczególnie wartościowe jest wskazanie konkretnych orzeczeń NSA, SN i TK, wskazujących
na dużą rolę tego rodzaju wykładni.
Kolejna część dotyczy interpretacyjnej roli kryteriów otwartych i innych
decyzji stosowania prawa, takich jak interes społeczny, zasady współżycia, zwyczaje i
dobre obyczaje, sprawiedliwość społeczna.
Omówiono także reguły kolizyjne i inferencyjne w interpretacji prawa
administracyjnego oraz model zakresu swobody interpretacyjnej prawa administracyjnego.
Autorzy sporo miejsca poświęcili także: na omówienie czynników różnicujących
wykładnię prawa administracyjnego, wpływowi orzecznictwa TSUE na
wykładnię prawa administracyjnego, prawom człowieka i orzecznictwu ETPC w wykładni
prawa administracyjnego, orzecznictwu TK oraz uchwałom NSA w wykładni prawa
administracyjnego.
Drugie wydanie Systemu uwzględnia znacznie
uaktualnione orzecznictwo, szczególnie orzeczenia TSUE. Orzecznictwo TSUE uległo bowiem
w ostatnich latach modyfikacji, szczególnie jeśli chodzi o poszczególne rodzaje
argumentów.
Ważne zmiany wynikają także z orzecznictwa TK,
szczególnie dotyczące zasady in dubio pro tributario.
Nowe wydanie uwzględnia zmiany wprowadzane
ustawą zmieniającą Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Druk sejmowy
Nr 1633) oraz planowanymi zmianami w Ordynacji podatkowej.
Nowe wydanie uwzględnia także liczne zmiany w
literaturze przedmiotu. Ważne poglądy pojawiają się także w kwestiach dotyczących
uzasadnień sędziowskich. Autorzy w tym wydaniu Systemu pragną pokazać właściwe
kierunki argumentacji, odwołując się do pozycji literatury znaczących dla tego tematu.
Tematyka tomu powinna być szczególnie istotna dla sędziów i radców prawnych
zajmujących się prawem administracyjnym. Autorzy, oprócz ogromnej wiedzy teoretycznej,
prezentują także orzeczenia NSA jako przykłady konkretnego zastosowania wykładni prawa
administracyjnego. Jest to tym bardziej cenne, że Autorzy są praktykami – sędziami
sądów administracyjnych.
W wielu fragmentach pracy czytelnik z łatwością odnajdzie opinie naukowe
nawiązujące do glos, publikacji i głośnych debat prawniczych na temat wykładni prawa
administracyjnego. Są one porównywane z podobnymi zjawiskami spotykanymi w praktyce
zagranicznej. Książka z jednej strony dostarcza wiedzy na temat koncepcji i metod
wykładni spotykanych w prawie administracyjnym, a z drugiej strony jest przydatna w
bieżącej pracy nad kazusami dzięki odnoszeniu sformułowanych twierdzeń do konkretnych
spraw sądowych i argumentacji prawniczej.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Rozdział I. Stosowanie i wykładnia prawa administracyjnego
§1. Stosowanie prawa. Pojęcie i podstawowe właściwości
I. Pojęcie stosowania prawa. Stosowanie a tworzenie prawa
II. Stosowanie prawa administracyjnego. Typy procesów decyzyjnych
§2. Administracyjny typ stosowania prawa
I. Podstawowe cechy sądowego typu stosowania prawa administracyjnego II. Podmioty
decyzyjne w administracyjnym typie stosowania prawa
III. Sytuacja decyzyjna i tryb decydowania w administracyjnym stosowaniu prawa
IV. Decyzja w administracyjnym typie stosowania prawa
§3. Aksjologia administracyjnego stosowania prawa
I. Teoretycznoprawna koncepcja wartości stosowania prawa
II. Legalność a elastyczność stosowania prawa administracyjnego
III. Pewność i jednolitość stosowania prawa administracyjnego
IV. Relacje praktyczne w ramach aksjologii stosowania prawa administracyjnego
§4. Wykładnia w procesie stosowania prawa administracyjnego
I. Model decyzyjny stosowania prawa
II. Ustalanie stanu faktycznego
III. Ustalanie stanu prawnego. Decyzja interpretacyjna
IV. Decyzja stosowania prawa i jej uzasadnienie
Rozdział II. Podstawa decyzji stosowania prawa administracyjnego. Ustalenia
walidacyjne
§5. Źródła prawa administracyjnego w ujęciu decyzyjnym
I. Pojęcie źródeł prawa
II. Rodzaje źródeł prawa jako argumentów walidacyjnych
III. Źródła prawa a proces decyzyjny stosowania prawa administracyjnego
IV. Ustalanie obowiązywania stosowanych przepisów prawa administracyjnego
§6. Zastosowanie przepisów krajowego prawa administracyjnego
I. Zastosowanie przepisów ustawowych
II. Zastosowanie przepisów ustawowych i konstytucyjnych
III. Zastosowanie przepisów ustawy i przepisów rozporządzeń
IV. Zastosowanie przepisów prawa miejscowego (lokalnego)
V. Zastosowanie przepisów wewnętrznie obowiązujących
VI. Rodzaj zastosowanych przepisów w ramach aktu normatywnego
VII. Bezpośrednie i pośrednie zastosowanie przepisów aktu normatywnego §7. Przepisy
prawa międzynarodowego i unijnego jako podstawa decyzji
stosowania prawa administracyjnego
I. Przepisy prawa międzynarodowego i ich stosowanie
II. Przepisy prawa międzynarodowego w stosowaniu prawa administracyjnego
III. Przepisy prawa Unii Europejskiej w stosowaniu prawa administracyjnego
§8. Zastosowanie kryteriów otwartych i innych decyzji stosowania prawa
I. Generalne klauzule odsyłające w systemie przepisów
II. Podstawy zastosowania kryteriów otwartych
III. Inne decyzje stosowania prawa jako argument walidacyjny
Rozdział III. Pojęcie, koncepcje i przebieg wykładni prawa administracyjnego
§9. Wykładnia a rozumienie prawa administracyjnego
§10. Wykładnia prawa administracyjnego w wymiarze epistemologicznym, teoretycznym i
ideologicznym
§11. Bezpośrednie rozumienie tekstu prawnego jako główny problem epistemologiczny
koncepcji wykładni prawa administracyjnego
§12. Założenia epistemologiczne a teorie wykładni prawa
§13. Trzy ujęcia zasady ciara non sunt interpretanda jako zakazu inicjowania
interpretacji
§14. Teorie wykładni prawa i ich zastosowanie do prawa administracyjnego.
§15. Ideologie wykładni prawa administracyjnego
Rozdział IV. Problemy wykładni językowej w prawie administracyjnym
§16. Wykładnia językowa a rola tekstu prawnego wprawie administracyjnym
§17. Koncepcje języka w wykładni prawa administracyjnego
§18. Koncepcje języka prawnego a odrębność wykładni językowej prawa
administracyjnego
§19. Teorie wykładni językowej
§20. Główne problemy zintegrowanej teorii wykładni językowej na gruncie prawa
administracyjnego
§21. Ideologie wykładni - ius interpretandi
§22. Wykładnia językowa a inne typy wykładni. Interpretatio cessat in claris
Rozdział V. Wykładnia systemowa przepisów prawa administracyjnego
§23. Reguły systemowe w wykładni prawa administracyjnego
I. System prawa a wykładnia prawa administracyjnego
II. Reguły systemowe w wykładni prawa
§24. Wykładnia systemowo-strukturalna
I. Systematyka aktu normatywnego a wykładnia przepisów
II. Rodzaje przepisów prawnych aktu a wykładnia systemowa
III. Reguły związane ze strukturą poziomą systemu przepisów prawnych
IV. Reguły związane ze strukturą pionową systemu przepisów prawnych
§25. Wykładnia systemowo-aksjologiczna
I. Wykładnia systemowo-aksjologiczna a zasady prawa
II. Wykorzystanie zasad prawa w wykładni prawa administracyjnego
III. Miejsce reguł systemowo-aksjologicznych w wykładni prawa administracyjnego
IV. Reguły systemowo-aksjologiczne w rekonstrukcji poszczególnych rodzajów norm
Rozdział VI. Wykładnia celowościowo-funkcjonalna przepisów prawa
administracyjnego
§26. Reguły celowościowe i funkcjonalne w wykładni prawa administracyjnego
I. Miejsce reguł celowościowych i funkcjonalnych w wykładni prawa
II. Cel w wykładni prawa administracyjnego
III. Funkcja w wykładni prawa administracyjnego
§27. Wykładnia celowościowa
I. Rodzaje reguł celowościowych wykładni
II. Źródła ustalania celu prawodawczego
III. Zastosowanie reguł celowościowych
IV. Szczególne role wykładni celowościowej w administracyjnym typie decyzyjnym |
§28. Wykładnia funkcjonalna
I, Przebieg wykładni funkcjonalnej
II. Reguły funkcjonalne a inne reguły wykładni
III. Zastosowanie reguł funkcjonalnych
IV. Szczególne role wykładni funkcjonalnej w administracyjnym
typie decyzyjnym
Rozdział VII. Interpretacyjna rola kryteriów otwartych i innych decyzji
stosowania prawa
§29. Wykładnia generalnych klauzul odsyłających prawa administracyjnego I. Kryteria
otwarte w stosowaniu i wykładni prawa administracyjnego.
Wprowadzenie
II. Reguły wykładni generalnych klauzul odsyłających
III. Wykładnia kryteriów otwartych prawa administracyjnego. Kilka przykładów
IV. Sposób ustalania treści kryteriów otwartych. Elementy modelu optymalizacyjnego
§30. Kryteria otwarte w wykładni przepisów prawa administracyjnego
I. Wpływ kryteriów otwartych na przebieg wykładni
II. Kryteria otwarte w poszczególnych regułach wykładni
III. Kryteria otwarte w rekonstrukcji różnych rodzajów norm
IV. Wnioski końcowe. Elementy modelu optymalizacyjnego
§31. Zwroty ocenne w wykładni prawa administracyjnego
I. Pojęcie zwrotu ocennego. Występowanie w prawie administracyjnym
II. Wykładnia zwrotów ocennych
III. Wpływ zwrotów ocennych na rekonstrukcję normy prawa administracyjnego
§32. Inne decyzje stosowania prawa w wykładni prawa administracyjnego
1. Wykładnia zastosowanej decyzji stosowania prawa
II. Wpływ innych decyzji na wykładnię przepisów prawnych
Rozdział VIII. Reguły kolizyjne i inferencyjne w interpretacji prawa
administracyjnego
§33. Postulat spójności prawa administracyjnego
1. Rodzaje sprzeczności
§34. Zastosowanie reguł kolizyjnych w dyskursie walidacyjno-interpretacyjnym
I. Charakter i rola reguł kolizyjnych
II. Rodzaje reguł kolizyjnych
§35. Zastosowanie reguł inferencyjnych w ustaleniach walidacyjnych
I. Pojęcie i rodzaj wnioskowań prawniczych oraz ich rola w procesie wykładni
II. Typologia wnioskowań prawniczych
Rozdział IX. Wybrane zagadnienia szczegółowe i porównawcze.
§36. Czynniki różnicujące wykładnię prawa administracyjnego
I. Rodzaje czynników
II. Typ stosowania prawa i rodzaje organów decyzyjnych
III. Warunki społecznego otoczenia prawa
§37. Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na wykładnię
sądów administracyjnych
§38. Prawa człowieka i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w wykładni
prawa administracyjnego
I. Prawo administracyjne a regulacje praw człowieka
II. Regulacje praw człowieka w procesach wykładni prawa administracyjnego
III. Wykładnia praw człowieka w polskiej praktyce administracyjnej i sądowej
§39. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a wykładnia prawa administracyjnego
§40. Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego a wykładnia prawa administracyjnego
Rozdział X. Model zakresu swobody interpretacyjnej prawa administracyjnego
§41. Zmiana paradygmatu stosowania prawa. Przejście od modelu sylogistycznego do modelu
argumentacyjnego
I. Sylogistyczny model stosowania prawa
II. Argumentacyjno-interpretacyjny model stosowania prawa
III. Ważenie zasad prawnych jako istota argumentacyjno-interpretacyjnego modelu
stosowania prawa
§42. Zakres swobodnego uznania podmiotu stosującego prawo w
argumentacyjno-interpretacyjnym modelu
1. Pojęcie dyskrecjonalności
II. Niedookreślone pojęcia prawne jako źródło władzy dyskrecjonalnej
III. Klauzule generalne a zakres swobodnego uznania
IV. Różnice między dyskrecjonalnością sędziowską a uznaniem administracyjnym
V. Dyskrecjonalność w procesie wykładni jako ważenie dyrektyw i argumentów
VI. Uzasadnianie decyzji interpretacyjnej
Indeks rzeczowy
544 strony, Format: 15.5x23.5cm, oprawa twarda z obwolutą
