Anglosaska formuła politycznego konstytucjonalizmu
W okresie oświeceniowych rewolucji konstytucja była pojmowana w podobny sposób w
Ameryce i na Wyspach Brytyjskich. Miała być zespołem norm nie tylko hierarchicznie
wyższych, lecz także jakościowo odmiennych zarówno od prawa stanowionego, jak i od
common law.
O tym, że amerykański konstytucjonalizm uzyskał postać odmienną od brytyjskiej
formuły rządów konstytucyjnych, zadecydował rozwój instytucji sądowej kontroli
konstytucyjności prawa. Zostało wykreowane prawo orzekania przez sędziów zgodności
aktów normatywnych z konstytucją, co z czasem doprowadziło do odejścia w Stanach
Zjednoczonych od pierwotnego paradygmatu politycznego konstytucjonalizmu (popular
constitutionalism) i zastąpienia go nowym paradygmatem, w którym miejsce suwerenności
ludu jako reguły stanowiącej podstawę ładu normatywnego zajęła zasada rządów
prawa.
Powstała w dziewiętnastowiecznej Wielkiej Brytanii formuła politycznego
konstytucjonalizmu opartego na prawnej suwerenności Parlamentu i politycznej
suwerenności ludu była jakościowo tożsama z pierwotnym wzorcem konstytucjonalizmu
amerykańskiego, co pozwala mówić o anglosaskiej formule politycznego
konstytucjonalizmu.
„Monografia Anglosaska formuła politycznego
konstytucjonalizmu jest interesującym, dobrze udokumentowanym i sprawnie napisanym
studium specyfiki konstytucjonalizmu anglosaskiego. Podejmuje tematykę ważną dla
traktowanej porównawczo i z uwzględnieniem ewolucji doktryny oraz praktyki nauki o
ustrojach państwowych".
Z recenzji prof. dr. hab. Mariana Grzybowskiego
Wprowadzenie
Rozdział I
Suwerenność ludu i "wyższe prawo" (higher law) w anglo-amerykańskiej
myśli politycznej XVII i XVIII wieku
1. Doktryna polityczna lewellerów
2. Chwalebna rewolucja
3. Normatywna teoria konstytucji
4. Od idei fundamentalnych praw do idei konstytucji
5. Wnioski
Rozdział II
Oświeceniowa idea konstytucjonalizmu
1. Ontologia konstytucji
2. Proceduralne aspekty legitymizacji konstytucji
3. Nadrzędność konstytucji i jej gwarancje
4. Wnioski
Rozdział III
Sądowa kontrola konstytucyjności prawa
1. Rewizja statusu ontologicznego konstytucji
2. Supremacja sądownictwa
3. Krytyczna refl eksja nad dopuszczalnością judicial review
4. Argumenty aksjologiczne przeciwko judicial review
5. Wnioski
Rozdział IV
Polityczny konstytucjonalizm jako obowiązujący paradygmat konstytucyjny w
państwach anglosaskich
1. Normatywność niespisanej konstytucji
2. Konstytucja prawno-konwenansowa
3. Dwie postaci politycznego konstytucjonalizmu
3.1. Polityczny konstytucjonalizm w warunkach prawnej suwerenności parlamentu
3.2. Polityczny konstytucjonalizm w warunkach częściowo skodyfikowanej konstytucji
4. Jurydyzacja politycznej konstytucji
4.1. Ranga konwenansów jako norm konstytucyjnych
4.2. Formalne i proceduralne ograniczenia władzy parlamentu
4.3. Prawno-pozytywne gwarancje praw i wolności
4.4. Konstytucjonalizacja common law
5. Wnioski
Zakończenie
Bibliografia
384 strony, Format: 15.5x23.5cm, oprawa miękka