Adresatem niniejszej publikacji są przede wszystkim studenci studiów
administracyjnych i prawniczych, a także politologii i stosunków międzynarodowych.
Publikacja ta może być również przydatna dla radnych i pracowników
samorządowych, dziennikarzy oraz aplikantów prawniczych.
Opracowanie składa się z trzynastu rozdziałów oraz wstępu. W rozdziale pierwszym
przedstawiono istotę i pojęcie samorządu terytorialnego, jego podmiot i przedmiot oraz
zagadnienia międzynarodowe funkcjonowania samorządu. W rozdziale drugim ukazano genezę
samorządu terytorialnego, zaś w rozdziale trzecim system wyborczy do rad gmin, rad
powiatów, sejmików województw oraz na urząd wójta, burmistrza (prezydenta). Treścią
rozdziału czwartego jest referendum samorządowe, natomiast w kolejnych rozdziałach
przedstawiono zadania samorządu, organy samorządu, jego aparat pomocniczy oraz jednostki
pomocnicze gmin. W rozdziale dziewiątym ukazano formy współdziałania samorządu
terytorialnego, a więc związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu
terytorialnego oraz współpracę zagraniczną województw. Treścią rozdziału
dziesiątego są akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego, zaś w
rozdziale następnym ujęto zagadnienia związane z mieniem samorządu. W rozdziale
dwunastym obszernie i kompleksowo przedstawiono zagadnienia nadzoru nad samorządem
terytorialnym; pracę wieńczy rozdział poświęcony ustrojowi miasta stołecznego
Warszawy.
Autorami opracowania są pracownicy naukowi Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda
Łazarskiego w Warszawie, Uniwersytetu War-mińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Instytutu Nauk
Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz
Uniwersytetu Opolskiego.
Spis treści
Wstęp
Rozdział I
Samorząd terytorialny - pojęcie, istota i podstawy prawne
Pojęcie i istota samorządu terytorialnego
Podstawy prawne ustroju samorządu terytorialnego
Model samorządu terytorialnego
Rodzaje modeli samorządu terytorialnego
Model samorządu terytorialnego w Polsce
Rozdział II
Geneza samorządu terytorialnego
Kształtowanie się koncepcji samorządu terytorialnego
Geneza samorządu terytorialnego w Polsce
Restytucja samorządu terytorialnego w 1990 r.
Reforma ustroju samorządu w latach 1997-1998
Rozdział III
Wybory do organów samorządu terytorialnego
Uwagi ogólne
Zasady wyborów
Organy wyborcze
Głosowanie oraz ustalenie wyników głosowania
Protesty wyborcze i stwierdzenie ważności wyborów
Kampania wyborcza
Finansowanie wyborów
Przepisy szczególne wyborów do rad i sejmików
Wybory do rad gmin
Wybory do rad powiatów
Wybory do sejmików województw
Obsadzenie mandatów bez głosowania
Wygaśnięcie mandatu radnego
Wybory uzupełniające i przedterminowe
Przepisy szczególne wyborów na urząd wójta
Rozdział IV
Referendum samorządowe
Pojęcie, istota i formy referendum
Referendum przeprowadzane z inicjatywy organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego
Referendum przeprowadzane na wniosek mieszkańców
Referendum na wniosek mieszkańców w sprawach innych niż odwołanie organu jednostki
samorządu terytorialnego
Referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego
Kampania referendalna
Finansowanie referendum
Tryb przeprowadzania oraz ustalania i ogłaszania wyników referendum
Rozdział V
Zadania samorządu terytorialnego
Pojęcie i istota zadań samorządu terytorialnego
Podział zadań samorządu terytorialnego
Formy wykonywania zadań samorządu terytorialnego
Egzemplifikacja zadań samorządu terytorialnego
Rozdział VI
Organy stanowiące
Uwagi ogólne
Status radego
Organizacja wewnętrzna rady gminy (miasta), rady powiatu i sejmiku województwa
Powoływanie organów
Sesyjność pracy organów stanowiących
Komisje samorządowych organów stanowiących: gminy, powiatu i województwa
Kluby radnych
Kompetencje samorządowych organów stanowiących: gminy (miasta), powiatu i województwa
Uwagi ogólne
Kompetencje rady gminy (miasta)
Kompetencje rady powiatu
Kompetencje sejmiku województwa
Rozdział VII
Organy wykonawcze
Uwagi ogólne
Kompetencje samorządowych organów wykonawczych
Kompetencje wójta (prezydenta, burmistrza miasta)
Kompetencje zarządu powiatu (prezydenta miasta na prawach powiatu)
Kompetencje starosty
Kompetencje zarządu województwa
Kompetencje marszałka województwa
Odwołanie lub rezygnacja samorządowego organu wykonawczego. Wygaśnięcie mandatu wójta
(burmistrza, prezydenta)
Odwołanie lub rezygnacja organów jednoosobowych
Odwołanie lub rezygnacja organów kolegialnych
Wygaśnięcie mandatu wójta, burmistrza lub prezydenta
Urzędy samorządowych organów wykonawczych.
Skarbnik i sekretarz
Rozdział VIII
Aparat administracyjny samorządu terytorialnego i jednostki pomocnicze gmin
Istota aparatu administracyjnego
Urząd gminy
Struktura organizacyjna urzędu gminy
Wójt (burmistrz, prezydent), sekretarz i skarbnik gminy
Referaty i pracownicy samorządowi
Stanowisko ds. obsługi rady gminy i planowania przestrzennego
Stanowisko ds. inwestycji i zamówień publicznych
Stanowisko ds. współpracy z zagranicą i integracji z Unią Europejską
Stanowisko ds. drogownictwa i łączności
Stanowisko ds. obywatelskich oraz ochrony środowiska
Starostwo powiatowe
Pozycja starosty
Struktura organizacyjna starostwa
Wicestarosta, sekretarz i skarbnik powiatu
Wydziały starostwa powiatowego
Zadania wspólne wydziałów
Wydział Transportu, Dróg i Komunikacji
Wydział Spraw Społecznych
Wydział Finansów i Budżetu
Biuro Rady Powiatu
Referat Administracyjno-Gospodarczy
Wydział Prawny
Powiatowy Rzecznik Konsumentów
Audytor Wewnętrzny
Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego
Urząd Marszałkowski
Struktura organizacyjna urzędu marszałkowskiego
Departamenty urzędu marszałkowskiego
Zadania wspólne departamentów
Departament Integracji Europejskiej
Departament Organizacyjno-Admimstracyjny
Departament Budżetu i Finansów
Biuro Kontroli Wewnętrznej i Audyt
Wewnętrzny
Biuro Prawne
Jednostki pomocnicze gmin
Statut jednostek pomocniczych
Organy jednostek pomocniczych
Rady gminy a jednostki pomocnicze
Rozdział IX
Formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego
Istota i zakres współdziałania jednostek samorządu terytorialnego
Związki międzygminne oraz związki powiatów
Porozumienia gmin, powiatów i województw
Stowarzyszenia gmin, powiatów i województw
Współpraca zagraniczna
Rozdział X
Akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego oraz procedura
uchwałodawcza
Pojęcie i istota aktów prawa miejscowego
Rodzaje aktów prawa miejscowego samorządu terytorialnego
Kryteria podziałów
Akty prawa miejscowego o charakterze wykonawczym
Akty prawa miejscowego o charakterze porządkowym
Akty prawa miejscowego o charakterze ustrojowo-organizacyjnym
Procedura uchwałodawcza
Inicjatywa i przygotowanie projektu uchwały
Zwołanie sesji organu uchwałodawczego
Podjęcie uchwały
Publikowanie aktów prawa miejscowego
Rozdział XI
Mienie samorządu terytorialnego
Uwagi wstępne
Mienie komunalne
Mienie powiatu
Mienie województwa
Zarządzanie mieniem samorządowym
Rozdział XII
Nadzór nad samorządem terytorialnym
Zagadnienia ogólne
Pojęcie nadzoru
Kryteria nadzoru
Zakres nadzoru
Organy nadzoru
Środki nadzoru
Zatwierdzenie, uzgodnienie, zaopiniowanie
Wstrzymanie wykonania uchwał lub zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego
Stwierdzenie nieważności uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu
terytorialnego
Postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia nieważności uchwał i zarządzeń
organów jednostek samorządu terytorialnego
Wszczęcie postępowania
Postępowanie dowodowe
Rozstrzygnięcie
Rozstrzygnięcia Regionalnej Izby Obrachunkowej w zakresie budżetu
Środki nadzoru wojewody nad realizacją zadań powierzonych jednostkom samorządu
terytorialnego w drodze porozumienia
Środki nadzoru przysługujące Prezesowi Rady Ministrów i Sejmowi
Środki ochrony sądowej
Rozdział XIII
Ustrój miasta stołecznego Warszawy
Statut miasta stołecznego Warszawy
Rada miasta stołecznego Warszawy
Prezydent miasta stołecznego Warszawy
Dzielnice miasta stołecznego Warszawy
Gospodarka finansowa miasta stołecznego Warszawy
267 stron, miękka oprawa