Rozwój technik
modelowania makroekonomicznego w ostatnim półwieczu jest istotnie związany z
wprowadzeniem zmiennej, jaką są oczekiwania co do przyszłych zdarzeń – stanów. We
współczesnym świecie makroekonomii zmienna ta jest nierozłącznym składnikiem
procesów optymalizacyjnych oraz czynnikiem warunkującym poprawność funkcji
prognostycznych. Jednym z ważniejszych czynników wpływającym na decyzje
inwestorów są ich oczekiwania odnośnie do przebiegu przyszłych procesów
ekonomicznych. W teorii ekonomii przypisuje się istotną rolę tej zmiennej, jako
czynnikowi zmniejszającemu niepewność dzięki jej własnemu predykatywnemu
charakterowi. Ekonomiści podejmują bieżące decyzje w oparciu o oczekiwania na
temat przyszłych wydarzeń. Ekstrapolują główne zmienne ekonomiczne, takie jak
inwestycje, konsumpcja na podstawie oczekiwanego popytu i dochodu permanentnego.
Wpływ bieżącego otoczenia na przyszłe stany jest oczywisty. Fakt ten pozwolił
wprowadzić zmienną oczekiwań immanentnie na rynki finansowe.
W ekonomii
oczekiwania definiowane są jako prognozy przyszłych zdarzeń mające wpływ na
podejmowane decyzje. Specyficzna istota oczekiwań wynika z faktu, że jako czynniki
nieobserwowalne wyjaśniają ekonomiczne zjawiska o charakterze obserwowalnym. Rozważania
na temat oczekiwań są dość nowym zagadnieniem poruszanym w teorii ekonomii. Ich
formalny początek sięga roku 1930, kiedy to Irving Fisher sformułował model opisujący
inflację jako różnicę pomiędzy nominalną a realną stopą procentową. Od
tego czasu zmienna ta zaczęła odgrywać istotną rolę w modelowaniu
makroekonomicznym. Mimo że oczekiwania weszły do kanonu literatury ekonomicznej na
przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XX w., można stwierdzić, że znaczna
część badań pod względem istotności w procesie rozwoju tej teorii powstała dopiero
w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Było to wynikiem rozwoju zarówno
dynamicznego sposobu modelowania w makroekonomii, jak i metod ekonometrycznych,
umożliwiających opis i analizę ich istotności. Obecnie analiza oczekiwań inwestorów
na rynkach finansowych jest dynamicznie rozwijającym się segmentem współczesnej
literatury ekonomicznej. Proces formułowania oczekiwań przez inwestorów w Polsce nie
był dotąd przedmiotem szczegółowych analiz. Pierwsze przeprowadzone badania, dotyczą
głównie zagadnienia efektywności Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych (WGPW) w
pierwszych latach jej funkcjonowania oraz analizują dzienne stopy zwrotu. Prace te
badają i weryfikują hipotezę efektywnego rynku kapitałowego w Polsce dla powyższego
horyzontu czasowego, nie badają zaś samego sposobu formułowania oczekiwań i ich
wpływu na zmiany wartości instrumentów finansowych.
Spis treści
Wstęp
Rozdział
1. Teoria oczekiwań w ekonomii
1.1.
Geneza oczekiwań w ekonomii
1.2.
Sposoby pomiaru oczekiwań
1.3.
Niepewność a oczekiwania
1.4.
Oczekiwania adaptacyjne
1.5.
Hipoteza racjonalnych oczekiwań
1.6.
Krytyka racjonalnych oczekiwań
1.7.
Podsumowanie i wnioski
Rozdział
2. Teoria efektywności rynków
2.1.
Efektywność rynków
2.2.
Proces błądzenia losowego
2.3.
Metoda martyngałowa
2.4.
Definicje Famy
2.5.
Granice zmienności – model LeRoy’a i Portera
2.6.
Modele niemartyngałowe
2.7.
Podsumowanie i wnioski
Rozdział
3. Modele rynków finansowych
3.1.
Model Cagana
3.2.
Model Gordona
3.3.
Model Beavera, Lamberta, Morse’a
3.4.
Model Keane’a i Runkle’a
3.5.
Model Mundela – Fleminga
3.6.
Model Dornbuscha a racjonalne oczekiwania
3.7.
Krytyka Messe’a i Rogoffa
3.8.
Podsumowanie i wnioski
Rozdział
4. Analiza empiryczna, synteza i model własny
4.1.
Rynek kapitałowy
4.2. Metody analizy
efektywności informacyjnej rynków finansowych
4.3. Przegląd
dotychczasowych wyników analiz efektywności rynku
kapitałowego w Polsce
4.4.
Badanie efektywności Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych
4.4.1.
Badanie efektywności WGPW dla rocznych zmian procentowych
4.4.2.
Badanie efektywności WGPW dla miesięcznych zmian procentowych
4.4.3.
Badanie efektywności WGPW dla tygodniowych zmian procentowych
4.4.4.
Badanie efektywności WGPW dla dziennych zmian procentowych
4.4.5.
Wnioski z otrzymanych wyników badania efektywności WGPW
4.5.
Badanie istotności oczekiwań jako zmiennej objaśniającej
4.5.1.
Metodologia
4.5.2.
Model ekonometryczny
4.5.3.
Miara zgodności kierunku zmian
4.5.4.
Weryfikacja hipotezy racjonalnych oczekiwań
4.6.
Budowa teoretycznego modelu rynków finansowych
153 strony, B5, oprawa miękka